De Noordzee is een speldenknop ten opzicht van de oceanen. De oceaan, uitgestrekt en diep, herbergt mysteries die we maar moeilijk kunnen doorgronden. Terwijl de meesten van ons genieten van de golven en de vroegere ongerepte vergezichten, blijkt uit onderzoek dat het oceaantheater een speelplaats is voor menselijke activiteiten die het daglicht schuwen.
Global Fishing Watch
Stel je voor, terwijl je langs de kust wandelt, dat slechts een fractie van wat er zich daarbuiten afspeelt, voor het publiek zichtbaar is. Een wereld van industriële bedrijvigheid, waar schepen door de golven varen, ongezien en onbekend. Een recente studie (‘Global Fishing Watch’), geleid door een team van onverschrokken onderzoekers, onthult dat 72-76% van ’s werelds industriële vissersschepen in de schaduw opereert, vooral rond Zuid-Azië, Zuidoost-Azië en Afrika. Het lijkt erop dat de oceaan, die we vaak associëren met rust en geheimzinnigheid, eigenlijk een toneel is van verborgen menselijke drukte.
Stille dans
Een anekdote uit deze oceaanodyssee vertelt het verhaal van de donkere schepen die zich in de wateren rondom het Koreaanse schiereiland verscholen. In de jaren 2017-2019 piekte de activiteit daar, met bijna 40 grote fabrieksschepen per 1.000 km2, een schouwspel dat in ooit tot leven kwam tijdens het visverbod van China. Maar toen de grenzen van Noord-Korea tijdens de COVID-19-pandemie gesloten waren, dook de activiteit met 85% naar beneden. Een stille dans tussen donkere schepen en geopolitieke grenzen, ver verwijderd van de schijnwerpers.
Onzichtbare schepen
De studie onthult ook dat deze blauwe economie, met een waarde van 1,5-2,5 biljoen dollar, sneller groeit dan de mondiale economie. Terwijl offshore windenergie snel opkomt, overschaduwen de olieplatforms in 2021 zelfs de windturbines in aantal. Meer dan een miljard mensen zijn afhankelijk van de oceaan voor hun voedsel, terwijl 260 miljoen hun brood verdienen in de visserij. De oceaan draagt bij aan 80% van het wereldwijde goederenvervoer en herbergt bijna 30% van de wereldwijde olieproductie. Maar dit economische feest heeft zijn tol: een derde van de visvoorraden wordt boven duurzame niveaus geëxploiteerd, en 30-50% van kritieke mariene habitats zijn voorlopig verloren door menselijke industrialisatie. Wat deze studie benadrukt, is niet alleen de immense omvang van menselijke activiteiten in de oceaan, maar ook het gebrek aan transparantie. Waar we op het land voor elke weg een kaart hebben, blijven de oceanen grotendeels niet gedocumenteerd. Onzichtbare schepen, geheime visserijen en privé gehouden informatie over offshore ontwikkelingen creëren een waarheid die de meeste van ons nooit hebben gekend.
Speldenknop Noordzee
De onthullingen van dit onderzoek roepen vragen op over onze relatie met de oceaan en de prijs die we bereid zijn te betalen voor onze ‘blauwe economie’. Terwijl satellieten en geavanceerde technologieën een glimp bieden in deze verborgen wereld, moeten we ons afvragen: weten we wel echt wat er gaande is in de diepten van de oceanen, of hebben we slechts een oppervlakkige blik op de immense, en soms verontrustende, activiteiten die daar plaatsvinden? We doen alsof er een beetje roest zit op de speldenknop Noordzee en daar is dan de enorme focus op, terwijl het grotere geheel van de oceanen uit het oog is verloren. Exploitatie van mangaanknollen op de bodem van de oceanen versus een garnalen klossenpees die hier bij ons de bodem onomkeerbaar zou beroeren. Is het soms een ‘mangaanknollenboer’ die de ‘strandschoonmaak’ langs de Noordzee en Waddeneilanden financiert? Wie het nog langer begrijpt mag het zeggen.
Johan K. Nooitgedagt
