In dit dossier is er aandacht voor de stand van zaken rondom de garnalenvisserij, waaronder de stikstofberekeningen welke benodigd zijn voor de nieuwe Wnb-vergunning en de subsidieregeling voor de aanschaf en installatie van een SCR-katalysator. De Nederlandse Vissersbond begeleidt de aanvraagprocedure voor de nieuwe Wnb-vergunning die garnalenvissers op 1 januari 2023 moesten hebben. Voor alle Nederlandse garnalenvissers wordt deze collectief door de Nederlandse Vissersbond aangevraagd.
Gedoogperiode tot 1 oktober 2023
Per brief van 22 december 2022 is een gedoogbesluit genomen, waarmee de garnalenvisserij in de Nederlandse Natura2000-gebieden uitgevoerd mag blijven worden, zonder nieuwe Wnb-vergunning. Dit gedoogbesluit is geldig voor een periode van 9 maanden, van 1 januari tot en met 30 september 2023. De gedoogperiode is aangekondigd om de garnalenvisserij de benodigde tijd te geven om zich aan te passen aan de voorwaarden omtrent stikstofemissies. De intentie van het ministerie van LNV is om vanaf 1 oktober een Wnb-vergunning af te geven van 6 jaren. Een nieuw component in de vergunningaanvraag in de vergunningaanvraag is de stikstoftoets. Iedere garnalenvisser dient bij de vergunningaanvraag een berekening toe te voegen via het zogenaamde AERIUS programma.
De berekening in het AERIUS-model gaat daarbij uit van de stikstofuitstoot op land in het gebied waar de activiteit plaatsvindt. Voor een boer is dat bijvoorbeeld haar/zijn grondgebied. Voor een visser is dat natuurlijk veel complexer, want een garnalenvisser heeft veel meer visgebied dan een boer land heeft. Bovendien werkt een boer altijd op zijn eigen stuk land. Een garnalenvisser vist niet elke dag in hetzelfde gebied.
Nieuwe stikstofberekeningen
De Nederlandse Vissersbond heeft meermaals bij het ministerie van LNV aangegeven dat toekomstige vaarbewegingen niet te voorspellen zijn, omdat een visserman nu nog niet weet waar hij volgend jaar precies gaat vissen. Waar men vist hangt af van meerdere factoren die niet zijn vast te leggen in een model, zoals de AERIUS Calculator, dat voornamelijk werkt voor vaste percelen in de landbouw. Vanaf het begin hebben we daarom kenbaar gemaakt dat de lijnberekeningen die werden gemaakt over het vispatroon van individuele vissers over het jaar 2021 slechts een indicatie zijn van het vis- en vaarpatroon van deze visser.
Het ministerie van LNV heeft echter kenbaar gemaakt dat deze lijnberekeningen alleen vergunbaar zijn mits de visser zich aan het exacte vispatroon uit de berekening houdt. Dat wil zeggen dat men niet zou mogen afwijken van het vis- en vaarpatroon van 2021, zowel in locatie als in aantal uren. Het ministerie heeft de intentie om hierop te gaan handhaven mits een Wnb-vergunning wordt uitgegeven op basis van deze lijnberekeningen. Het op deze manier afgeven van een Wnb-vergunning is onmogelijk, omdat geen enkele garnalenvisser exact dezelfde lijnen vaart en vist als in 2021 is gedaan. Om die reden zijn we genoodzaakt om in plaats van lijnberekeningen nu vlakberekeningen aan te leveren voor ieder individueel schip.
Het verschil van een vlakberekening t.o.v. een lijnberekening is dat bij een vlakberekening de gehele Nederlandse kustzone is onderverdeeld in vlakken. Iedere vergunninghouder krijgt zo op basis van een vlakberekening een bepaald aantal kg aan stikstof die uitgestoten mag worden per vlak. Op basis van het aantal kg en de uitstoot per tijdseenheid van de kotter van de vergunninghouder kan een maximaal aantal uren per vlak worden gerekend. Dit aantal kg’s staat los van de activiteiten van andere vergunninghouders binnen dit vlak. De aanvraag wordt nog steeds op individuele basis gedaan en er is geen sprake van een cumulatieve berekening. Hoe minder de stikstofuitstoot van de motor van de vergunninghouder, hoe groter het aantal uren zal zijn dat beschikbaar is. Dit betekent dat de installatie van een katalysator dan wel een nieuwe motor zal resulteren in meer beschikbare uren per vlak.
Subsidieregeling voor verminderen stikstofuitstoot
De subsidieregeling ‘Installatie voor lagere stikstofuitstoot garnalenvissers’ is in 2023 opengesteld en biedt garnalenvissers de mogelijkheid om subsidie aan te vragen voor investeringen in SCR-katalysatoren. Door het gebruik van SCR-katalysatoren kunnen garnalenvissers aanzienlijk bijdragen aan het verminderen van stikstofemissies en deposities op beschermde natuur. Met de subsidie kunnen garnalenvissers subsidie aanvragen voor de aanschaf en installatie van een SCR-katalysator op de bestaande of nieuwe motor en alle daarvoor benodigde onderdelen. Hierbij moet gedacht worden aan onder andere de aanschaf en installatie van een ureumtank en het laten aanleggen van het benodigde leidingwerk en elektra. Daarnaast kunnen garnalenvissers subsidie aanvragen voor de kosten van een rapport waarin de meetresultaten van de emissies na de installatie van de SCR-katalysator worden opgenomen.
Waarom een stikstofprobleem?
De afgelopen jaren heeft de overheid een heel pakket maatregelen vastgesteld om het stikstofprobleem de komende jaren aan te pakken. De stikstofuitstoot in de vorm van ammoniak en stikstofoxiden moet 50% omlaag. Die maatregelen hebben grote gevolgen voor onder andere boerenbedrijven. Ook voor de kustvisserij hebben de stikstofplannen consequenties, omdat garnalenvissers in of dichtbij stikstofgevoelige gebieden vissen.
Bij hoge temperaturen in verbrandingsmotoren ontstaan chemische reacties, bijvoorbeeld tussen stikstof (N2) en zuurstof (O2) uit de lucht. In de lucht wordt het uitgestoten stikstofmonoxide (NO) vrij snel omgezet tot stikstofdioxide (NO2). De som van stikstofmonoxide en stikstofdioxide wordt stikstofoxiden (NOx) genoemd.
De Visserij
De emissie van visserij bedraagt 1,9% van de uitstoot van de scheepvaartsector. De visserij is daarmee verantwoordelijk voor 0,06% van de stikstofdepositie op stikstofgevoelige natuur in Natura 2000-gebieden in Nederland. Ondanks deze lage uitstoot heeft een deel van de visserij een stikstofprobleem. Dat komt doordat vissers die in Natura 2000-gebieden vissen moeten beschikken over een geldige natuurvergunning volgens de Wet natuurbescherming (Wnb). Het gaat hierbij vooral om vissers die op vis, schaal en schelpdieren vissen in de kustzone (Voordelta, Westerschelde, Oosterschelde, Waddenzee, Eems/Dollard, Noordzeekustzone), maar ook op het IJsselmeer en Markermeer. Stikstof in zee is geen probleem, maar de uitstoot in de kustzone kan terechtkomen in Natura 2000-gebieden op land.
Lees ook
https://vissersbond.nl/stikstofeisen-enorme-opgave-voor-visserij/
https://vissersbond.nl/garnalenvisserij-moet-per-1-januari-2023-voldoen-aan-stikstofnormen/
https://vissersbond.nl/stikstofbijeenkomst-lauwersoog/
https://vissersbond.nl/subsidieregeling-installaties-voor-lagere-stikstofuitstoot-garnalenvissers/
https://vissersbond.nl/iedere-week-stikstofnieuws/
https://vissersbond.nl/voortgang-aanvraag-wnb-vergunning-garnalenvisserij/
