Rijkswaterstaat stelt vanwege de veiligheid van het scheepvaartverkeer een tijdelijk vaarverbod in voor de realisatie van Windpark Blauw (besluit RWS) langs de IJsselmeerkust tussen de haven van Flevokust te Lelystad en de Ketelbrug. Het verbod zal ingaan in de periode januari-april 2022 en duurt tot uiterlijk 31 december 2023. De Nederlandse Vissersbond (PO IJsselmeer) heeft met Rijkswaterstaat en Windpark Blauw afgesproken dat beroepsvissers onder bepaalde voorwaarden ontheffing krijgen van het vaarverbod.
Windpark Blauw
Windpark Blauw bestaat uit 61 grote windturbines (4 MW/turbine, 248 meter hoog) die de huidige 74 kleinere gaan vervangen. In totaal wordt er jaarlijks 250 MW aan geproduceerd wat gelijk staat aan het jaarlijkse huishoudelijk verbruik van 1 miljoen Nederlanders. De 28 turbines van het windpark Irene Vorrink langs de IJsselmeerdijk en de bijbehorende kabels worden gedemonteerd. In zee komen twee rijen van 12 turbines, 24 in totaal, te staan langs de IJsselmeerdijk tussen de haven van Flevokust (Lelystand) en de Ketelbrug.
Futenrustgebied
Onderdeel van windpark Blauw is de aanwijzing van een rustgebied voor de fuut als mitigatie voor de verstoring ten gevolge van de windturbines. Het rustgebied betreft een zone in het IJsselmeer langs de IJsselmeerdijk indicatief tussen de Maximacentrale en de Ketelbrug met een breedte van 300 m. In deze zone is scheepvaart tussen 1 augustus en 31 maart niet toegestaan. In het rustgebied wordt bovendien door de aanleg van onderwaterstructuren, geprobeerd om een kwaliteitsimpuls aan het gebied te geven, waardoor de voedselbeschikbaarheid voor viseters en benthoseters wordt vergroot. Ten behoeve van een robuuste uitvoering van de mitigerende maatregel wordt deze impuls toegepast in de vorm van de toepassing van 200 rifballen die in 8 clusters op een aantal locaties worden aangelegd (bron: Pondera consult).
Toegang tijdens de bouw
Om de nautische veiligheid van het scheepvaartverkeer in het gebied waar werkzaamheden plaatsvinden te garanderen wordt een werkgebied ingesteld. Het werkgebied zal voor overig scheepverkeer worden afgesloten middels werkbetonning voorzien van toptekens. Ook wordt de vaste doorgang onder de Ketelbrug afgesloten. De werkbetonning zal tussen januari en april 2022 worden aangelegd en blijft liggen tot uiterlijk 31 december 2022. Alleen beroepsvisserij en zandwinning hebben ontheffing om in het gebied hun werkzaamheden uit te voeren. Indien binnen een deel van het werkgebied geen werkzaamheden plaatsvinden en de nautische veiligheid van het scheepvaartverkeer niet in het geding is, is toegang tot (het desbetreffende deel van) het werkgebied voor beroepsvissers en werkverkeer voor de zandwinning in het Molenrak mogelijk (bron: Rijkswaterstaat). Goed overleg tussen de beroepsvisserij en de initiatiefnemer Windpark Blauw is van groot belang. Er zal een aanmeldprocedure worden opgesteld waar beroepsvissers die in het gebied willen vissen zich aan dienen te houden. De Nederlandse Vissersbond heeft inmiddels goed contact met Windpark Blauw. In het najaar zal er een voorlichtingsbijeenkomst worden gehouden voor betrokken IJsselmeervissers.
Toegang na realisatie
Na de realisatie is het windpark voor de beroepsvisserij vrij toegankelijk. De Nederlandse Vissersbond (PO IJsselmeer) heeft dit vooraf kunnen bedingen. Dat geldt overigens ook voor andere windparken in het IJsselmeergebied (Windpark Fryslân en Windpark Urk).
Ongelijkheid windenergie en visserij
Windpark Blauw heeft al op 1 oktober 2018 van de provincie Flevoland een meerjarige vergunning gekregen in het kader van de Wet Natuurbescherming (Wnb). Het betreft een vergunningsperiode van maar liefs 25 jaar (1 januari 2025-1 januari 2050). IJsselmeervissers moeten iedere 3 jaar een nieuwe vergunning in het kader van de Wet Natuurbescherming aanvragen. In het verleden zelfs ieder jaar opnieuw. De reden voor deze ongelijkheid is gelegen in het feit voor de visserij ieder jaar opnieuw een visvergunning wordt afgeven en dan wordt de jaarlijkse visserijactiviteit gezien als een project waarvoor iedere keer een nieuwe Wnb-vergunning moet worden aangevraagd. Hoewel de beroepsvisserij een bestaande activiteit in het gebied (Zuiderzee/IJsselmeer) is wordt ze dus behandeld als een nieuwe activiteit. Windenergie is een nieuwe activiteit in het gebied die wel voor lange tijd (25 jaar) vergund mag worden op basis van een eenmalige aanvraagprocedure. De overheid zorgt met deze handelswijze voor grote ongelijkheid tussen de aanvragers van Wnb-vergunningen van windenergie en visserij. Die ongelijkheid manifesteert zich in hogere kosten en bedrijfsonzekerheid voor de beroepsvissers. Het is iedere aanvraag maar afwachten of een vergunning zal worden afgegeven en onder welke voorwaarden. De stikstofproblematiek zijn hier een goed voorbeeld van.
IJsselmeervisserij niet betrokken in vergunningprocedure
De Nederlandse Vissersbond (IJsselmeer) heeft aan de provincie Flevoland vragen gesteld over de vergunningprocedure voor het Windpark Blauw. De beroepsvisserij is in het geheel niet betrokken door de provincie maar werd pas 3 jaar later via de initiatiefnemer zelf op de hoogte gesteld. In de procedure is maar heel beperkt rekening gehouden met de beroepsvisserij in het gebied waardoor alleen voor een grote fuikenvisser ontheffing is verleend om in het zogenaamde Futen rustgebied te mogen blijven vissen tijdens en na de realisatie van het windpark. De andere vormen van visserij zoals de schietfuikenvisserij is in het geheel niet in ogenschouw genomen. De Nederlandse Vissersbond pleit ervoor om deze visserij alsnog in het gebied te kunnen uitoefenen. Hiervoor zou ontheffing kunnen worden gegeven voor alleen de maand augustus. De provincie Flevoland heeft aangegeven dat dit niet mogelijk is omdat de vergunning en het rustgebied onherroepelijk zijn. Verder is door de Nederlandse Vissersbond gewezen op het probleem van de cumulatie van effecten door de realisatie van het Windpark Blauw. De vissers die om de paar jaren een nieuwe Wnb-vergunning moeten aanvragen moeten dan rekening houden met de negatieve effecten (o.a. vogelsterfte door windturbines) van de windenergie in het IJsselmeer. De provincie Flevoland bevestigd dat dit het geval is voor projecten die vergund zijn maar nog niet zijn uitgevoerd. Voor projecten in uitvoering geldt deze cumulatie volgens de provincie niet omdat de effecten dan verdisconteerd zijn in de vogelaantallen. Dat laatste geeft dan enig soelaas maar de ontwikkeling van steeds meer energieprojecten in het IJsselmeer en Markermeer baart de Nederlandse Vissersbond grote zorgen.
Meer informatie
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Derk Jan via 0527-698151 of secretariaat@vissersbond.nl.
Derk Jan Berends
