Meer dan driekwart van de Europese zeeën is vervuild door menselijke activiteiten. Dat concludeert de Europese Rekenkamer (ERK). Er wordt nog steeds afval geloosd en er wordt zelden opgetreden. De inzet van drones zou volgens onderzoekers kunnen bijdragen aan een intensievere opsporing van illegale lozingen.

Zelden doeltreffend

De EU heeft een speciale dienst die de vervuiling bijhoudt met satellieten. In 2022 en 2023 werden er 7.731 mogelijke lozingen genoteerd, voornamelijk in Spanje (1.462), Griekenland (1.367) en Italië (1.188). De lidstaten werden gewaarschuwd, maar reageerden volgens de Rekenkamer slechts in de helft van de gevallen op de verontreiniging. Slechts in 7% van de gevallen bevestigden zij dat er sprake was van vervuiling en dat er maatregelen zouden worden genomen. Dit komt deels door het tijdsverloop: tegen de tijd dat de verontreiniging werd gecontroleerd, nadat de satellietbeelden waren binnengekomen, was het desbetreffende schip vaak al niet meer ter plaatse. Toch krijgen schepen zelden doeltreffende maatregelen opgelegd wanneer zij worden betrapt op vervuiling. Ook wordt er bijna nooit overgegaan tot strafrechtelijke vervolging.

Drones

De beste manier om vervuiling op te sporen is vanuit de lucht. Dit kan door middel van vliegtuigen of drones, al wordt hier nog weinig gebruik van gemaakt. Ook is er een Europees netwerk van schepen dat kan worden ingeschakeld voor het opruimen van olie.

Containers

De zeescheepvaart is verantwoordelijk voor olielozingen, lozingen van chemicaliën, onjuiste afvalverwijdering, gasemissies, in zee gedumpt of verloren vistuig en het verlies van containers. Van deze containers wordt slechts een fractie teruggevonden. Volgens de Franse autoriteiten werden van de naar schatting 1.200 containers die tussen 2003 en 2014 voor de Franse kust overboord sloegen, er slechts 49 geborgen (4%).

Geld

De EU stelt fondsen beschikbaar om zeevervuiling te bestrijden. Maar volgens de Rekenkamer konden veel lidstaten niet aangeven in welke mate zij hiervan gebruikmaakten. Het doel is om alle vervuiling door menselijke activiteiten op zee voor 2030 uit te bannen. Nikolaos Milionis van de ERK maakt zich zorgen over de vervuiling op zee. “De werkelijke hoeveelheid gelekte vloeistoffen en zwerfvuil van schepen blijft nu nog grotendeels onbekend, net als de identiteit van de vervuilers.” Om hier iets aan te doen, adviseert de Rekenkamer de oprichting van een nieuwe Europese instantie die zich hiermee gaat bezighouden.

BRON: Schuttevaer en NOS

Een schone zee

“De Nederlandse kottervisserij werkt hard aan een schone zee, maar ziet dat de grote vervuilers vaak ongestraft blijven,” zegt Johan K. Nooitgedagt, voorzitter van de Nederlandse Vissersbond. Zo doen veel vissers al vrijwillig mee aan het ‘Fishing for litter’ project en de sector heeft afgelopen jaar een herstart gemaakt met het ‘Programma Visserij voor een Schone Zee’. De visserij toont haar bereidheid om vervuiling aan te pakken, maar zij kunnen niet tegen de grote vervuilers op. Nooitgedagt pleit voor strengere handhaving en betere opsporingstechnieken om echte vervuilers aan te pakken. “Het is onacceptabel dat er nauwelijks wordt opgetreden tegen illegale lozingen, terwijl vissers juist worden aangesproken op iedere kleine overtreding.”