Wat is pulsvisserij?

In de pulsvisserij wordt gebruik gemaakt van een pulstuig, waarmee platvissen zoals tong en schol worden opgeschrikt van de zeebodem met zwakke stroompulsen die ervoor zorgen dat de platvis het net inzwemt. De pulsvisserij verschilt van de traditionele manier van vissen met de boomkor doordat het effect van de wekkerkettingen is vervangen door zwakke stroomstootjes.

PERS: download hier vrij te gebruiken videomateriaal over het pulstuig.

Factsheets over pulsvisserij

• • • Factsheet Pulsvisserij van de Nederlandse Vissersbond en VisNed (in de talen: Nederlands, Engels, Duits, Frans en Spaans)
    • Infographic Pulsvisserij van het ministerie van LNV (in de talen: Nederlands, Engels, Duits, Frans, Spaans en Italiaans)
    • Opiniestuk van Stichting De Noordzee, Greenpeace, NEV en Good Fish Foundation (in de talen: Nederlands, Engels en Frans)
    • Position Paper van Visfederatie (in de talen: Engels en Frans)

Ontwikkeling pulsvisserij

Sinds begin zeventiger jaren van de vorige eeuw is er onderzoek gedaan naar elektrisch vissen in Nederland. In 1988 is men hiermee gestopt. In dat jaar werd op basis van voorbeelden uit China en de Middellandse Zee een Europees verbod op elektrisch vissen van kracht. In China werd met een vorm van pulsvisserij op garnalen gevist waarna de populatie instortte als gevolg van gebrekkig beheer en falend toezicht op het pulstuig. Op de Middellandse Zee werd met een purse seiner op tonijn gevist met een installatie van 1.500 Volt. Deze vormen van elektrisch vissen zijn geenszins te vergelijken met de Nederlandse pulsvisserij.

Pulsvisserij als alternatief van de boomkorvisserij

Rond 2005 zocht de visserij naar een nieuwe methode met lichtere tuigen dan de traditionele boomkor. Dit zorgde ervoor dat het pulstuig opnieuw in de belangstelling kwam. Het pulstuig is lichter dan het traditionele boomkortuig, levert daardoor minder bodemberoering en minder ongewenste bijvangst op. Schepen varen  langzamer tijdens het pulsvissen en bevissen minder zeeoppervlak voor dezelfde vangst. Dit levert een aanzienlijke brandstofbesparing op. De hoge brandstofprijzen vanaf 2008 zorgden ervoor dat veel vissers geïnteresseerd raakten in het pulstuig. Tussen 2009 en 2015 stapte de meerderheid van de Nederlandse boomkorvissers over op pulsvisserij.

Pulsvisserij in Nederland

De Nederlandse vissersvloot beschikt(e) over 84 ontheffingen op het Europees verbod op elektrisch vissen, deze ontheffingen zijn toegekend op basis van de volgende gronden:

• Categorie 1: In elke Europese lidstaat kan 5% van de vissersvloot gebruik maken van het pulsvistuig op basis van artikel 3a van Verordening 850/1998. Voor Nederland betekent dat 22 vaartuigen.
• Categorie 2: Een volgende 22 ontheffingen zijn uitgegeven op basis van artikel 43 van Verordening 850/1998 gericht op het stimuleren van wetenschappelijk onderzoek (deze ontheffingen verliepen op 31 december 2019).
• Categorie 3: Een volgende 42 ontheffingen zijn uitgegeven op basis van artikel 14 van Verordening 1380/2013 voor onderzoek ter beperking van ongewenste bijvangst in een visserij gericht op de implementatie van de aanlandplicht (deze ontheffingen verliepen op 1 juni 2019)

In 2018 gebruikte circa 75 Nederlandse vissersvaartuigen met een pulsontheffing het pulsvistuig om op platvis te vissen, met name gericht op tong (Solea Solea). Negen Nederlandse vissersvaartuigen viste met een pulsontheffing op Noordzeegarnalen (Crangon Crangon).

Controle en handhaving in de pulsvisserij

De werkgroep controle en handhaving pulsvisserij bestaande uit vertegenwoordigers van de Nederlandse visserijorganisaties, het Ministerie van Economische Zaken, de NVWA, Stichting De Noordzee en de leveranciers van de pulsvistechniek hebben een bijdrage geleverd aan de controle en handhaving van de technische aspecten van deze visserijtechniek. De controle en handhaving van de pulsvisserij bestaat onder andere uit de volgende elementen:

• Technische voorschriften: sinds december 2016 zijn er aanvullende technische voorschriften toegevoegd aan de pulsontheffing. De paragraaf over de technische voorschriften beschrijft gedetailleerd de toegestane waarden van het pulstuig.
• Technisch dossier: sinds januari 2017 bezit ieder vissersvaartuig een document aan boord dat de karakteristieken van het betreffende pulstuig beschrijft, zowel netwerk als ook de technische details van de pulstechniek. Met behulp van het technisch dossier kunnen controlerende instanties controleren of het pulstuig voldoet aan de technische voorschriften.
• Technische beperking van het pulstuig: het pulstuig bevat een technische restrictie die het voor de gebruiker onmogelijk maakt om het vermogen op te voeren tot boven de toegestane waarden.
• Blackbox: alle pulssystemen bevatten een blackbox die de waarden van het systeem registreert. Controlerende instanties hebben toegang tot deze data zodat gecontroleerd kan worden of de gebruiker zich houdt aan de technische voorschriften.
• Certificering van de pulsmodules: pulsmodules dienen gecertificeerd te worden om te waarborgen dat er geen hoger vermogen kan worden gegenereerd.
• Normalisatie traject: de visserijsector, de Nederlandse overheid, de NVWA en de leveranciers van de pulstechniek werken samen aan een NEN-normalisatieprocedure om te komen tot een standaardisatie van het pulsvistuig.

Onderzoeken naar pulsvisserij

Uit de vele onderzoeken die gevoerd zijn naar pulsvisserij ten opzichte van boomkorvisserij zijn de volgende resultaten naar voren gekomen:

• De impact op het ecosysteem wordt door pulsvisserij verminderd met gemiddeld 62% (ICES, 2020);
• De kans op letsel bij vissen die worden blootgesteld aan het pulstuig is laag (≤ 1%). Dit geldt niet voor (grote) kabeljauw. Echter geeft ICES in hun advies aan dat de gevolgen voor de kabeljauwpopulatie verwaarloosbaar zijn. (ICES, 2020)
• Mits het visbestand goed beheerd wordt, vormt pulsvisserij geen extra risico voor de duurzame exploitatie van tong in de Noordzee. Pulsvisserij heeft niet geleid tot overbevissing van het tongbestand. Daarbij meldt ICES dat het hoogst onwaarschijnlijk is dat de pulsen van het pulstuig extra sterfte zullen veroorzaken. Ook zullen de pulsen de voorplanting van tong niet negatief beïnvloeden. (ICES, 2020);
• ICES acht het onwaarschijnlijk dat pulsvisserij nadelige effecten heeft op gevoelige habitats en bedreigde soorten of ecosystemen. (ICES; 2020)
• De ongewenste bijvangst van bodemleven en ondermaatse vis is gereduceerd met meer dan 50% (Rijnsdorp et al., 2016);
• Het beroerde zeebodemoppervlak per vis-uur is gereduceerd met ongeveer 20% door de lagere vissnelheid van de pulsvisserij (Rijnsdorp et al., 2016);
• De penetratie van het vistuig in de zeebodem is verminderd (Rijnsdorp et al., 2016);
• Het brandstofverbruik van vissersvaartuigen met een motorvermogen van 300 pk of meer is gereduceerd met 46% (Turenhout et al., 2016);
• De overleving van ondermaatse tong en schol is verhoogd (Van der Reijden et al., 2017).

Meerjarig ICES-onderzoek pulsvisserij afgerond

In mei 2020 publiceerde de Internationale Raad voor Onderzoek der Zee (ICES) hun advies over pulsvisserij. Dit advies van een wereldwijde, onafhankelijk wetenschapsinstituut is gebaseerd op een meerjarig onderzoek naar de effecten van pulsvisserij (op doelsoort tong) op onder andere de zeebodem, vissoorten en het milieu. In het onderzoek is de vergelijking gemaakt met het traditionele boomkortuig. Uit het advies blijkt onder meer dat:

• Uit onderzoek van ICES blijkt dat het pulstuig een selectievere vangst van tong behaalt en de bijvangst van ondermaatse vis en bodemdieren vermindert.
• De impact op het ecosysteem wordt door pulsvisserij verminderd met gemiddeld 62%.
• De kans op letsel bij vissen die worden blootgesteld aan het pulstuig is laag (≤ 1%). Dit geldt niet voor (grote) kabeljauw. Echter geeft ICES in hun advies aan dat de gevolgen voor de kabeljauwpopulatie verwaarloosbaar zijn.
• Mits het visbestand goed beheerd wordt, vormt pulsvisserij geen extra risico voor de duurzame exploitatie van tong in de Noordzee. Pulsvisserij heeft niet geleid tot overbevissing van het tongbestand. Daarbij meldt ICES dat het hoogst onwaarschijnlijk is dat de pulsen van het pulstuig extra sterfte zullen veroorzaken. Ook zullen de pulsen de voorplanting van tong niet negatief beïnvloeden.
• ICES acht het onwaarschijnlijk dat pulsvisserij nadelige effecten heeft op gevoelige habitats en bedreigde soorten of ecosystemen.
• Door gebruik van het pulstuig wordt het brandstofverbruik sterk gereduceerd.

In een brief aan de Tweede Kamer laat minister Schouten weten dit advies onder de aandacht te brengen in de EU Landbouw- en Visserijraad en de Hofprocedure die Nederland is gestart in 2019, waarin tot nietigverklaring van het pulsverbod wordt verzocht. De hoop van (voormalig) pulsvissers is daar op gevestigd.

Meer onderzoeken naar pulsvisserij

Het pulstuig is het meest onderzochte vistuig van de afgelopen decennia. Naast bovenstaand meerjarig ICES-onderzoek, is er ook onderzoek gedaan naar de effecten van het pulsvistuig op doelsoorten, zowel in de praktijk als in het laboratorium, en op de bijvangst van vis en benthos. Hieronder een selectie van belangrijke onderzoeksrapportages over onderzoeken naar pulsvisserij:

Onderzoek	Toelichting
BENTHIS	Van het meerjarige Europese onderzoeksprogramma BENTHIS zijn de resultaten tijdens het slotsymposium op woensdag 14 juni 2017 in Brussel gepresenteerd. Gedurende dit project is een methode ontwikkeld om de effecten van bodemvisserij op de bodem en het bodemleven wetenschappelijk te onderzoeken.
Is pulse fishing the future?	Populair wetenschappelijk artikel in ‘Resource’. Pulsvisserij heeft voordelen ten opzichte van de boomkor. Het ontziet de zeebodem en bespaart brandstof. Maar is het ook veilig voor het ecosysteem op de lange termijn en is het wel diervriendelijk?
Pulse fisheries in the Netherlands – Economic and spatial impact study	Studie door Wageningen Economic Research. Kotters die met de innovatieve pulstechniek op platvis vissen, besparen gemiddeld 46% brandstof ten opzichte van de traditionele boomkorvisserijtechniek. De puls blijkt ook effectiever en selectiever: met de pulstechniek is met name tong makkelijker te vangen. Een kleiner bevist oppervlak levert met de pulstechniek minimaal dezelfde vangsthoeveelheid tong op.
International Stakeholder Dialogue on Pulse Fisheries	Verslag van de tweede internationale dialoogbijeenkomst over pulsvisserij voor belanghebbenden, georganiseerd door het ministerie van Economische Zaken.
Pulse fishing and its effects on the marine ecosystem and fisheries	Dit rapport geeft een samenvatting van de bestaande kennis over de effecten van het pulstuig in de Noordzee op platvis en garnalen.
Pulse trawling: Evaluating its impact on prey detection by small-spotted catshark	Studie naar de impact op prooi-detectie door de hondshaai. Geen negatieve effecten van de puls zijn gevonden.
Laboratory Study of the Impact of Repetitive Electrical and Mechanical Stimulation on Brown Shrimp	Rapportage van laboratoriumonderzoek naar de blootstelling van garnalen aan de tongpuls.
Reducing bycatch in beam trawls and electrotrawls with (electrified) benthos release panels	Rapportage naar een studie om de selectiviteit te verbeteren door middel van een benthosontsnappingspaneel met elektrisch veld.
Onderzoeksproject ‘Impact Assessment Pulse Fishing’	Samenvatting van het onderzoeksproject 'Impact Assessment Pulse Fishing 2016 – 2019'
Pulse trawl fishing: characteristics of the electrical stimulation and the effect on behaviour and injuries of Atlantic cod	Onderzoek naar de effecten van puls (kW, pulscyclus, breedte en frequentie) op het gedrag en de botbreuken bij kabeljauw
Short-term effect of pulsed direct current on various species of adult fish and its implication in pulse trawling for brown shrimp in the North Sea	Studie naar de korte termijneffecten van de garnalenpuls op schol, tong, kabeljauw, zeedonderpad en harnasmannetje.
Competitive interactions between two fishing fleets in the North Sea	Onderzoek naar verschillen in aanlandingen van de Belgische en Nederlandse kottervloot en het effect van het gebruik van het pulstuig voor de vangstsamenstelling
Perceptions of European stakeholders of pulse fishing	Dit project onderzoekt de zorgen en vragen die Europese belanghebbenden hebben met betrekking tot de pulsvisserij. Het doel van het onderzoek is om te kijken in hoeverre de huidige kennisagenda voor pulsvisserij deze kwesties dekt.
Flatfish pulse fishing – Research results and knowledge gaps II	Dit rapport geeft een overzicht van de aanwezige en ontbrekende kennis over pulsvisserij.
Onderzoek naar de effecten van de puls op schar.	Onderzoek naar de effecten van de puls op schar.
Measuring and assessing the physical impact of beam trawling	Vergelijkende studie naar de mechanische impact van de boomkor en het pulstuig.
Pulse trawl on flatfish as an alternative for beam trawl	Economische vergelijkende studie naar de boomkor en het pulstuig. Het brandstofverbruik met het pulstuig is ongeveer 45-50% lager dan de boomkor. CO2-uitstoot is eveneens veel lager. De vangst van ondermaatse tong is aanzienlijk lager dan met het conventionele vistuig en ook de vangstpercentages van de benthische fauna zijn significant lager. Er zijn aanwijzingen op een hogere overleving van ondermaatse schol.
Lessons learned from the transition towards an innovative fishing technique	Masterscriptie waarin de transitie van boomkor naar puls binnen de Nederlandse platvisvloot sociaalwetenschappelijk perspectief wordt onderzocht. Tevens een goed naslagwerk van de geschiedenis van de puls.
Determining the safety range of electrical pulses for two benthic invertebrates: brown shrimp and ragworm	Onderzoek naar het effect van de puls op garnalen en zagers.
Toekomst van de pulsvisserij in de Waddenzee	Dit onderzoek beschrijft de bevindingen van de verkenning Toekomst van de garnalenpulsvisserij in de Waddenzee.
Monitoring catches in the pulse fishery	Analyse van de vangstsamenstelling in de pulsvisserij op platvis.

Totaalverbod pulsvisserij

Op dinsdag 16 april 2019 stemde het Europees Parlement tot groot verdriet van de Nederlandse pulsvissers voor de nieuwe Verordening Technische Maatregelen. Een totaalverbod op pulsvisserij is onderdeel van deze verordening. Het totaalverbod wordt in de drie categorieën waarin ontheffingen zijn verleend doorgevoerd.

• Categorie 1: Voor deze pulsontheffingen is in de nieuwe Verordening een overgangsperiode tot 1 juli 2021 voorzien.
• Categorie 2: Deze pulsontheffingen zijn gekoppeld aan wetenschappelijk onderzoek. Het onderzoek wordt eind 2019 afgerond. Daarmee zijn deze ontheffingen vervallen op 31 december 2019.
• Categorie 3: Deze pulsontheffingen liepen af medio 2019.

12-mijlszone: Lidstaten mogen in de nieuwe Verordening zelf bepalen of ze pulsvisserij toestaan in hun 12-mijlszone. Zowel België als Frankrijk hebben een verbod ingesteld voor vissen met de pulstuigen in hun territoriale wateren.

Meer informatie over pulsvisserij

Op de website www.pulsefishing.eu staat alle documentatie met betrekking tot pulsonderzoek uit het heden en verleden. De website wordt beheerd door een samenwerking van Wageningen Marine Research, Wageningen Economic Research, het ministerie van Economische Zaken en de Sectorraad Visserij. Ook de website www.wur.nl/en/Dossiers/file/Pulse-fishing.htm van Wageningen University & Research geeft meer informatie over pulsvisserij.

Gerelateerde artikelen over pulsvisserij

• • ICES-advies over pulsvisserij gepubliceerd (28 mei 2020)
  • Vrijwillig gesloten gebieden voor pulsvisserij in Engelse wateren (16 januari 2020)
  • Hoorzitting pulsvisserij (18 juli 2019)
  • Johan Nooitgedagt in gesprek met Annie Schreijer-Pierik over o.a. pulsvisserij (2 mei 2019)
  • PERSBERICHT – Verbod op pulsvisserij enorme klap voor Nederlandse visserijsector (19 april 2019)
  • Pro-pulsvisserij moties aangenomen in Tweede Kamer (7 maart 2019)
  • Minister Schouten legt verantwoording af over pulsvisserij in Tweede Kamer (21 februari 2019)
  • Innovatiefonds moet klap pulsvisserij opvangen (21 februari 2019)
  • Minister Schouten informeert Tweede Kamer over verbod pulsvisserij (19 februari 2019)
  • PERSBERICHT – Vissers zijn woest over Europees verbod pulsvisserij (14 februari 2019)
  • ICES-advies over pulsvisserij gepresenteerd in Europees Parlement (21 juni 2018)
  • Franse vissers blokkeren havens Boulogne en Calais (25 januari 2018)
  • Kotterorganisaties spreken minister Schouten over pulsvisserij (22 januari 2018)
  • PERSBERICHT – Gitzwarte uitkomst van stemming pulsvisserij in Europees Parlement (16 januari 2018)
  • PRESS RELEASE – Pitch black outcome of vote pulse fishing in European Parliament (16 januari 2018)
  • Alle zeilen bijzetten voor pulsvisserij (11 januari 2018)
  • Voorlichtingscampagne over pulsvisserij (4 januari 2018)
  • Update campagne pulsvisserij (21-12-2017)
  • Nederlandse Vissersbond gematigd positief over besluit pulsvisserij in Europese Visserijcommissie (20-11-2017)
  • PERSBERICHT – Nederlandse Vissersbond: ‘Innovatieve pulsvisserij heeft de toekomst’ (20-10-2017)
  • Steun voor pulsvisserij van EP-leden Peter van Dalen en Annie Schreijer-Pierik (19-10-2017)
  • Oproep op te komen voor de pulsvisserij (11-7-2017)
  • Nieuw ICES rapport over pulsvisserij (6-7-2017)
  • Hoorzitting pulsvisserij in EP (22-6-2017)
  • Britse onderzoekers maken kennis met pulsvisserij (1-7-2017)
  • Onzekerheid over toekomst pulsvisserij (11-5-2017)
  • Europese Raad beslist in het voordeel van de pulsvisserij (ingetrokken bericht) (2-5-2017)
  • Verontrustende berichten over pulsvisserij (9-3-2017)
  •  Frankrijk wil ontheffing pulsvisserij terugdraaien (2-3-2017)

>> Ga naar het overzicht van artikelen van de Nederlandse Vissersbond over pulsvisserij. 

Contact over pulsvisserij

Wilt u meer informatie over de pulsvisserij? Neem dan contact op met Durk van Tuinen, dossierhouder pulsvisserij bij de Nederlandse Vissersbond via 0527 – 698151 of secretariaat@vissersbond.nl.