Het is geen nieuw gegeven dat vissers van de Noordzee zich in het algemeen ergeren aan de hoeveelheid windmolens die op de Noordzee worden gebouwd. Zij zien de windmolens als een bedreiging omdat je op die locaties niet meer kunt vissen. Een grandioos dilemma want de veranderingen zetten door. Het zal je maar gebeuren dat je opa, je vader en de huidige generatie vissers gebruik maakten van rijke visgronden waar je ‘dikke’ reizen hebt gemaakt en dat je er nu gewoon domweg omheen moet vissen. Er heeft zich nog geen rechtsgeleerde gepresenteerd om te beweren dat sprake is van een onteigening van je visgebied. Oké, geen windmolens maar hoe komen we nu dan aan onze energiebronnen? Diesel bunkeren?
Zware olie
Omdat dieselolie steeds duurder werd, gingen ook de vissersschepen omschakelen naar zware olie. In de koopvaardij werd dit al jaren eerder met succes gebruikt. De dieselolie is dezelfde als voor het gebruik in vrachtauto’s, bussen en dieselauto’s voor het personenvervoer. De zware olie kun je alleen gebruiken door het eerst tot hoge temperatuur te verhitten. Anders kun je het niet eens verpompen. Vanuit de internationale maritieme organisaties zal het gebruik van zware olie op termijn worden verboden. Het mag wel gebruikt worden wanneer men een zogenaamde wasinstallatie gebruikt voor de uitlaatgassen. In de koopvaardij worden deze zogenaamde ‘scrubbers’ massaal ingebouwd. Dit heeft alles te maken met de klimaatdoelen die we onszelf hebben opgelegd.
Elektrisch aangedreven varen en vissen
Een mooie en schone energiebron voor de visserij zou elektriciteit zijn voeding naar een elektromotor. Dat is echter alleen maar haalbaar voor zeer korte afstanden. Denk aan een veerpont die aan beide oevers kan worden opgeladen door een stekker te koppelen. Dat ligt hem hoofdzakelijk aan de opslag van de elektrische energie. Er zijn gewoon geen accu’s die groot genoeg zijn om een hele week energie te leveren voor de elektromotor van een schip, laat staan een vissersvaartuig die ook nog veel trekkracht moet hebben om de netten te slepen. De ontwikkeling van grote sterke accu’s gaat wel steeds verder, maar het is wel de grote vraag of dit voor schepen snel genoeg gaat. In het wegverkeer is 400 tot 500 km haalbaar met een elektrische auto, maar deze kan tussendoor ook nog eens ergens opladen. Op zee is dat moeilijker en nu nog onmogelijk te noemen.
Waterstof
Gaat waterstof uit elektriciteit het verschil maken? Dat is nog maar de vraag en het zal zeker nog een tijd duren. Een transitie naar de waterstofeconomie heeft tijd nodig en is ook niet goedkoop. Alle begin is moeilijk, maar er is zeker een begin en een ontwikkeling van een visie voor het zware wegtransport, de scheepvaart en dus ook de visserij. Waterstof is geen brandstof, maar een energiedrager. Je hebt andere dingen nodig om waterstof te maken (elektriciteit en water). Je kunt het makkelijk transporteren en opslaan. Uiteraard is er eerst een netwerk van distributiepunten nodig, maar dat is met alles zo. In Duitsland rijden al twee treinen op waterstof. Het is een schone duurzame energiedrager waarbij we een bijdrage leveren aan de klimaatdoelen. Het is nu een taak om schaalgrootte te organiseren.
Kanttekeningen
Om waterstof te produceren heb je energie nodig. Wanneer je waterstof uit elektriciteit maakt ben je ongeveer 20% van je energie kwijt. Bij elke omzetting verlies je nu eenmaal rendement, maar je moet er iets voor inleveren om op nul-emissie uit te komen. Op de vissersschepen zal verder blijken dat er technisch nog een grote hobbel moet worden genomen. In de eerste plaats is de ruimte voor de opslag van het waterstof wel iets heel anders dan de bunkers voor gasolie (diesel). De voormalige Scheepvaartinspectie (SI en thans ILenT) zal moeten anticiperen op het fenomeen ‘licht ontvlambare stoffen’ aan boord van vissersschepen. De transitie naar een waterstofeconomie heeft tijd nodig, maar we moeten de resterende tijd wel zeer nuttig besteden. Ook hier is innovatief denken hard nodig en hebben we kansen om voorop te lopen.
Deze column van Johan Nooitgedagt (voorzitter Nederlandse Vissersbond) is eerder geplaatst in Vismagazine.
