PFAS-vervuiling
PFAS-vervuiling in de Westerschelde en actie door belangenorganisaties
De Westerschelde staat al geruime tijd onder druk vanwege de aanwezigheid van PFAS, een groep van chemische stoffen die schadelijk kunnen zijn voor mens en milieu. Deze vervuiling heeft ernstige gevolgen voor de visserij. Als reactie hierop hebben drie belangenorganisaties voor beroepsvissers – de Nederlandse Vissersbond, de PO Delta Zuid (inmiddels gefuseerd met de Nederlandse Vissersvond) en de Vereniging voor Beroepsvissers OWV – actie ondernomen om de schade die beroepsvissers lijden te verhalen op de verantwoordelijke partij(en).
Achtergrond
Begin 2022 werden beroepsvissers geadviseerd door de belangenorganisaties om niet langer te vissen op garnalen en andere schaaldieren en vissoorten in het oostelijk deel van de Westerschelde vanwege de hoge mate van PFAS-vervuiling. Visbedrijven lijden schade als gevolg van verontreiniging van diverse soorten PFAS, waaronder PFOS in het bijzonder. Dit leidde tot een onderzoek naar de oorzaken en gevolgen van deze vervuiling, waarbij onder andere juridische en schadeonderzoeken zijn uitgevoerd.
Overleg met de overheid
Parallel aan deze actie is de overheid een inventarisatie gestart van de schade die verschillende partijen lijden als gevolg van de PFAS-vervuiling. Hoewel de belangenorganisaties nauw contact hebben met de overheid, hebben zij besloten om hun eigen pad te bewandelen vanwege de specifieke focus op de visserij, het duidelijke causaal verband tussen PFOS-uitstoot en PFOS die in vis, schaal- en schelpdieren wordt teruggevonden, en de wens om namens alle getroffen beroepsvissers op te treden.
Actie tegen 3M
Op basis van onderzoeksresultaten hebben de belangenorganisaties besloten om actie te ondernemen tegen 3M, het bedrijf dat verantwoordelijk wordt gehouden voor de PFOS-vervuiling. Op 19 februari 2024 is 3M namens alle getroffen beroepsvissers schriftelijk aansprakelijk gesteld voor de schade die wordt geleden door PFOS-vervuiling. Overleg tussen de Nederlandse Vissersbond en 3M heeft helaas niet tot een oplossing geleid.
Daarom is een testprocedure gestart tegen 3M. In deze procedure vraagt de Nederlandse Vissersbond namens één getroffen visbedrijf de rechtbank om een verklaring voor recht dat 3M aansprakelijk is voor de schade die Nederlandse vissers lijden als gevolg van de PFOS-vervuiling. De dagvaarding is uitgebracht op 30 december 2024 en de zaak is formeel aangebracht op 2 april 2025.
De rechtbank heeft aanvankelijk bepaald dat 3M op 14 mei 2025 schriftelijk moest antwoorden op de dagvaarding. Op 13 mei 2025 heeft 3M echter een procedureel verweer opgeworpen: het bedrijf betwist de bevoegdheid van de Nederlandse rechter, met het argument dat de schade niet in Nederland maar elders zou worden geleden. De Nederlandse Vissersbond heeft hierop op 11 juni 2025 schriftelijk gereageerd en bepleit dat de rechtbank Middelburg wél bevoegd is om over de zaak te oordelen.
De rechtbank Middelburg heeft inmiddels een zitting ingepland om deze bevoegdheidskwestie te behandelen. Deze zitting zal plaatsvinden op dinsdag 30 september 2025 van 9:30 tot 12:30 uur.
Na de zitting zal de rechtbank eerst uitspraak doen over de vraag of de Nederlandse rechter bevoegd is om de zaak te behandelen. Als de rechtbank zich bevoegd verklaart, is dat een belangrijke doorbraak: dan kan de procedure eindelijk inhoudelijk verder en komt een oordeel over de aansprakelijkheid van 3M dichterbij.
Contact
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de Nederlandse Vissersbond of de Vereniging voor Beroepsvissers OWV.
Deelnemers kunnen zich aanmelden door het deelnemingsformulier te ondertekenen en aan de Nederlandse Vissersbond te sturen.
Dit dossier zal regelmatig worden bijgewerkt om de laatste ontwikkelingen in de juridische actie tegen 3M te weergeven.
