Innovaties kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan het verminderen van de stikstofuitstoot in Nederland. Dat blijkt uit een nieuw rapport van Wageningse onderzoekers, opgesteld in opdracht van de provincies. Hierin wordt voor het eerst een concreet prijskaartje gekoppeld aan de mogelijke stikstofwinst die met innovatieve technieken kan worden behaald. Maar de onderzoekers plaatsen ook kritische kanttekeningen bij de haalbaarheid.

Stikstofuitstoot halveren

Volgens het rapport kan de stikstofuitstoot in de landbouw met ongeveer 50% dalen ten opzichte van 2019 als de veehouders ruim zestig onderzochte technieken optimaal inzetten. Het gaat bijvoorbeeld om nieuwe stalsystemen, betere voermethodes en slimmere manieren van bemesten. In theorie zouden de stikstofdoelen hiermee binnen bereik komen.

Hoogleraar Wim de Vries, één van de onderzoekers, benadrukt echter dat dit scenario alleen haalbaar is als alle Nederlandse veehouders meedoen én de technieken perfect worden uitgevoerd. Hij waarschuwt: “Krimp van de veestapel blijft een realistisch scenario, want deze inschatting is erg optimistisch.”

Kostenplaatje

De kosten voor deze innovaties worden geschat op €400 miljoen per jaar. Hoewel dit een fors bedrag is, ligt het lager dan de miljarden die nodig zijn voor de uitkoopregelingen om boeren te laten stoppen.

Landbouwminister Femke Wiersma (BBB) zet innovatie dan ook hoog op de agenda. Ze wil tussen de €1,25 miljard en €2,5 miljard investeren in innovatie en zogenoemde ‘doelsturing’, waarbij boeren zelf mogen kiezen hoe ze de milieudoelen halen.

Reactie van de Nederlandse Vissersbond

De Nederlandse Vissersbond volgt de ontwikkelingen met belangstelling. Voorzitter Johan K. Nooitgedagt ziet parallellen met eerdere discussies in de visserij: “Innovatie klinkt mooi, maar vraagt om vakmanschap en grote investeringen. Veel hangt af van de praktische toepasbaarheid en of het ook echt werkt in de praktijk. Als dit niet zorgvuldig wordt aangepakt, kan het opnieuw leiden tot onzekerheid voor ondernemers.”

Kritiek op innovaties

Ondanks de kansen zijn er ook zorgen. Zo heeft de rechter eerder geoordeeld dat sommige emissiearme technieken, zoals stalvloeren, onvoldoende bewijs leveren dat ze daadwerkelijk de stikstofuitstoot verminderen. Ook provincies erkennen dat er veel onzekerheden zijn, maar zien in het rapport een handvat om beleid te maken.

Samen de uitdaging aan

Volgens Jelle Beemsterboer, gedeputeerde van Noord-Holland en voorzitter van de betrokken provinciale commissie, biedt het rapport een basis voor verdere stappen. “We weten nu welke maatregelen mogelijk zijn. Dat geeft ons richting.”

“Hoewel de uitdagingen groot zijn, benadrukken de onderzoekers en provincies dat samenwerking tussen alle partijen essentieel is om tot oplossingen te komen. De garnalenvisserij reduceert 80 á 90 procent van de emissies door de inbouw van een katalysator. Desalniettemin moet er daarna toch nog een AERIUS berekening worden gedaan. Dat is waar de Nederlandse wetgever toen voor heeft gekozen, terwijl er diverse personen zijn die nog steeds beweren dat dit rekeninstrument niet voor de visserij is ontworpen”; aldus voorzitter Johan K. Nooitgedagt van de Nederlandse Vissersbond.

Lees hier deel I: grote gevolgen voor ondernemers