De lobbypas of Rijkspas is deels per 1 maart afgeschaft voor oud-Kamerleden en oud-bewindspersonen. Geen onbeperkte toegang meer tot de kleine achterkamertjes, waar dingen onder vier ogen worden voorgekookt ‘ten faveure’ van de opdrachtgever. Deze oudgedienden van Den Haag gaan immers maar al te vaak als belangenbehartiger aan de slag. De doelstelling van de afschaffing is om elke bedrijfstak dezelfde kansen te geven. Een aanzienlijke groep politici gaat echter wel degelijk zorgvuldig om met een overgang naar een latere loopbaan; de verkeerden worden altijd in diskrediet gebracht.
Opgelaaide discussie
Deze discussie over lobbyisten is opgelaaid door de overstap (1 oktober 2021) van minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) naar de lobbyorganisatie Vereniging Energie Nederland (koepelorganisatie van energiebedrijven). Van Nieuwenhuizen is de coördinerende minister geweest van de Noordzee aangelegenheden. Dat betekent dat zij ook de feitelijke ‘baas’ is van de aanleg van de windmolenparken op de Noordzee. Ze zei zich niet te gaan bemoeien met onderwerpen waarmee ze zich als minister bezighield, maar de overstap kwam haar toch op veel kritiek te staan. Haar nieuwe baan zou te veel raakvlakken hebben met haar vorige, vinden verschillende partijen in de Kamer. Vreemd dat van Nieuwenhuizen dat niet zelf heeft kunnen bedenken.
Wat te doen?
Men noemt dit wel de politieke draaideur. Het is een krachtig besluit dat de betrokken politicus weer aan het werk wil en geen genoegen neemt met alleen wachtgeld. Het is dus nodig om een transparant politiek kader te scheppen. Maak een afkoelingsperiode en zorg dat de lobbyactiviteit niets te maken heeft met het voorgaande politieke overheidswerk. Een onafhankelijke autoriteit zou daar op toe kunnen zien. Ik heb me laten vertellen dat in Canada de federale wetgever voorschrijft dat er zelfs een verplichte afkoelingsperiode is van niet minder dan vijf jaar voor ambtsdragers en oud-parlementariërs.
Integriteit
Zoals eerder gezegd lijden de goeden vaak onder de druk van de kwaden. Toch is integriteit hier een kwetsbaarheid. Ik denk ook dat de politieke Haagse stolp te lijden heeft van de uitspraken die betrokkenen op dit punt doen. Er werd keihard gezegd: “Maar dit werk heeft niets te maken met mijn vorige baan”. Dat zijn leugens en dat pikt het Nederlandse volk niet. Daardoor ontstaat er ook een verharding in de Tweede Kamer en de gehele samenleving. De integriteit is soms ver te zoeken. Een toepasbaar gezegde is: “Vertrouwen komt te voet en gaat te paard”. We zouden willen dat er niet zoveel voorbeelden zijn. Het heeft ook te maken met een cultuur en deze begint altijd bij jezelf: ons eigen gedrag.
Johan K. Nooitgedagt
