In de Noordzee liggen belangrijke visgebieden het Friese Front en Oestergronden. Het Friese Front is aangewezen als natuurgebied in het kader van Natura 2000. Voor de Oestergronden geldt dat deze het als het Friese Front zijn aangemerkt als beschermd gebied onder de Kader Richtlijn Marien (KRM). In deze gebieden met een bijzonder ecosysteem wil Nederland maatregelen nemen om het ecosysteem te beschermen. Een aanzienlijke oppervlakte tussen 1200 – 4200 KM2 wordt voor de sleepnetvisserij verboden gebied (zelfs staand want) verklaard als het aan de overheid ligt. Afgelopen dinsdag 9 juni 2015 heeft er een overleg plaatsgevonden in IJmuiden tussen vertegenwoordigers van het Ministerie van Infrastructuur & Milieu, Ministerie van Economische Zaken, IMARES, NIOZ, het LEI en de visserijsector over de voorgenomen maatregelen. Hein Nentjes en Durk van Tuinen namen aan het overleg deel namens de Nederlandse Vissersbond.
Economische waarde visserij
Het niet kunnen vissen in grote delen van het Friese Front en de Centrale Oestergronden heeft economische gevolgen voor de visserij. Het LEI is gevraagd om de economische waarde in kaart te brengen. Het LEI rekent met een het historisch inkomen, verplaatsingseffecten en toekomstscenario’s. De ecologische baten worden niet in geld uitgedrukt, maar men maakt gebruik van een zogenaamde MKBA (Maatschappelijke Kosten Baten Analyse) rekenmethode. Enerzijds wordt er in geld gerekend (verlies visgebied) en anderzijds de ecologische winst (ecologie). De keuze voor de gesloten gebieden is altijd een dynamisch proces en heeft een hoog politiek gehalte. Uit een zogenaamde stressanalyse blijkt dat de economische waarde van het Friese Front en de Oestergronden voor de Nederlandse visserij circa 10% bedraagt. De MKBA berekening zal nog worden besproken met de sector.
Ecologische waarde gebieden
IMARES is bezig met de bepaling van de ecologische waarde van de Oestergronden en Friese Front. De gegevens van de ecologische waarde komen voort uit recente studies, met name studies van Van Kooten (2011, 2013, 2014, & 2015). Er wordt gewerkt met kwalitatieve scores! Een aanname van het proces is dat de oppervlakte van belang is en dat gradiënten van groot belang zijn. Deze gradiënten zijn bijvoorbeeld gericht op helling in het gebied en de bodemstructuur. Er wordt gezocht naar een samenhangend effect tussen grootheid van het gebied en de waarde van het gebied. In de MKBA wordt niet direct gekeken naar de reproductie van de vissoorten en de daarbij behorende visbestanden. Vrij vertaald, er kan niet direct een ecologische waarde worden gehangen aan alles wat een staart heeft.
Vanuit de visserij is aangedrongen om het economisch perspectief ook mee te nemen en meerdere kleine gebieden aan te wijzen in plaats van grote. Het nadeel daarvan is volgens de deskundigen dat de kosten van controle toenemen. Verder zijn meerdere kleine gesloten gebieden nadelig wanneer er randeffecten waarneembaar zijn door visserij.
Vervolgstappen
Op dit moment is er onvoldoende wetenschappelijke onderbouwing om een verantwoorde keuze tussen ecologie en economie te maken. Het probleem is dat de Nederlandse overheid te weinig tijd heeft om deugdelijk onderzoek te doen. In ieder geval vindt er binnenkort overleg plaats tussen het LEI en de visserijsector over de MKBA rekenmethode.
