Wet- en regelgeving

De visserijsector heeft te maken met uitgebreide wet- en regelgeving, bedoeld om zowel de visbestanden als het mariene ecosysteem te beschermen en duurzaam gebruik van onze wateren te waarborgen. Op deze pagina vindt u een overzicht van alle relevante wetten, regels en richtlijnen die van toepassing zijn op de visserij in Nederland en daarbuiten.

Of het nu gaat om vangstquota, vergunningen, aanlandingsverplichtingen of technische voorschriften voor vistuigen: wij bundelen de belangrijkste informatie op één plek. Zo krijgt u als visser, beleidsmaker of geïnteresseerde een duidelijk en actueel beeld van de kaders waarbinnen de visserij opereert.

Informatiebladen

Alle informatie over de wet- en regelgeving omtrent de demersale bordentrawl-/flyshootvisserij (TR) en de boomkorvisserij (BT) vindt u in onderstaande informatiebladen. In deze documenten zijn alle relevante wet- en regelgeving verzameld met als doel om informatie uit diverse verordeningen te bundelen. De informatiebladen zijn samengesteld door de Nederlandse Vissersbond en rederij Cornelis Vrolijk. Dank aan de hulp van de specialisten van Cornelis Vrolijk voor deze samenwerking.

Informatieblad wet-en regelgeving demersale bordenvisserij

Informatieblad wet-en regelgeving boomkorvisserij

Nationale regelgeving

Beroepsvissers aan de kust en op de binnenwateren hebben grotendeels te maken met Nederlands visserijbeleid. De Rijksoverheid werkt met de visserijsector aan duurzame vismethodes, zodat in lengte van dagen op rendabele en maatschappelijk verantwoorde wijze kan worden gevist.

Nederlands beleid sluit aan op EU regelgeving

In de nationale (Nederlandse) wet- en regelgeving wordt invulling gegeven aan de EU regelgeving. Op www.overheid.nl  kunt u relevante nationale wet- en regelgeving vinden. Evenals de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).

Relevante nationale regelgeving voor beroepsvisserij

Europese regelgeving

De Europese Unie is voor veel regelgeving verantwoordelijk. Ook binnen de visserij worden veel zaken door de Europese Unie bepaald. Daarbij zijn de hoofdlijnen te verdelen in:

  • Verordeningen: deze zijn direct bindend voor alle lidstaten
  • Richtlijnen: deze zijn ook bindend voor alle lidstaten, maar laten het aan de lidstaten over om middels nationale regelgeving het doel van de richtlijn te bereiken
  • Besluiten: deze zijn direct bindend voor degenen tot wie het besluit zich richt.

Het Europese visserijbeleid (Europese Unie) is voornamelijk vastgelegd in Europese verordeningen. Richtlijnen zijn voornamelijk van belang daar waar het gaat over het garanderen van productkwaliteit en voedselveiligheid.

EURLEX

Op www.eurlex.eu kunt u relevante europese wet- en regelgeving in het Nederlands raadplegen.

Gemeenschappelijk Visserijbeleid

Het beleid voor de Nederlandse zeevisserij wordt in belangrijke mate bepaald door het Europese visserijbeleid: het Gemeenschappelijk Visserijbeleid (GVB). Het GVB is een regeling voor het beheer van de Europese vissersvloten en voor het behoud van de visbestanden. Het werd in het leven geroepen om een gemeenschappelijke hulpbron te beheren, en geeft alle Europese vissersvloten gelijke toegang tot de wateren van de EU zodat zij eerlijk met elkaar kunnen concurreren.

Het GVB heeft vier belangrijke beleidsterreinen:

Noorse regels

Voor EU vissersvaartuigen die willen vissen in het Noorse deel van de Noordzeegelden speciale Noorse regels. Via de Nederlandse Vissersbond kan bij het ministerie van EZ een speciale vergunning voor de Noorse zone worden aangevraagd.

TAC en Quota

Totaal toegestane vangsten (TAC’s) en vangstmogelijkheden zijn vangstbeperkingen (uitgedrukt in tonnen of aantallen) die zijn ingesteld voor de meeste commerciële visbestanden. De Commissie bereidt de voorstellen voor en baseert deze op wetenschappelijk advies van adviesorganen als de Internationale Raad voor het onderzoek van de zee (ICES) en het Wetenschappelijk, Technisch en Economisch Comité voor de visserij (WTECV) over de toestand van de bestanden.

Een aantal meerjarenplannen bevatten regels voor het instellen van TAC’s. TAC´s worden voor de meeste bestanden jaarlijks ingesteld (om de twee jaar voor diepzeebestanden) door de Raad Visserij. Voor bestanden die gedeeld en gezamenlijk beheerd worden met (groepen) landen buiten de EU worden TAC-afspraken gemaakt.

Tussen EU-landen worden TAC’s gedeeld op basis van nationale quota.  Voor ieder bestand wordt per EU-land een verschillend toewijzingspercentage toegepast voor het verdelen van de quota.  Dit vaste percentage staat bekend als de relatieve stabiliteitsoplossing. EU-landen kunnen onderling quota uitwisselen.

EU-landen moeten transparante en objectieve criteria toepassen als zij hun nationale quota onder hun vissers verdelen.   Zij zijn ervoor verantwoordelijk dat de quota niet worden overschreden.  Als het quotum van een bepaalde soort bereikt is moet het EU-land de vangst stoppen.

In het Middellandse Zeebekken wordt de meeste visgrond alleen beheerd op basis van capaciteitsbeperkingen.

Voor de actuele TAC en Quota afspraken zie website Europese Commissie.

Natuurbeheer

Op de website van de overheid staat informatie over de Wet natuurbescherming met regels over de bescherming van natuur en landschap en het verlenen van vergoedingen aan bedrijven actief in deze gebieden. Voor bepaalde activiteiten geldt dat hiervoor periodiek een vergunning aangevraagd moet worden in het kader van de Wet natuurbescherming .

Natura 2000

De staatssecretaris van EZ heeft voor Nederland ruim 160 Natura 2000-gebieden aangewezen met een gezamenlijk oppervlak van ruim 1,1 miljoen hectare. Ongeveer 69% is water, de rest (31%) is land. Ze maken deel uit van een samenhangend netwerk van natuurgebieden in de Europese Unie die zijn aangewezen op grond van de vogelrichtlijn en habitatrichtlijn. Het doel van Natura 2000 is het keren van de achteruitgang van de biodiversiteit.

Binnen een gebied kan spanning optreden tussen economie en ecologie. In een zogenaamd beheerplan leggen Rijk en provincies vast welke activiteiten, op welke wijze mogelijk zijn. Uitgangspunt is telkens het realiseren van ecologische doelen met respect voor en in een zorgvuldige balans met wat particulieren en ondernemers willen. Het opstellen gebeurt daarom in overleg met alle direct betrokkenen, zoals de visserij.

De Vogelrichtlijn en de Habitatrichtlijn zijn wetten die door de Europese Unie zijn opgesteld. In deze richtlijnen wordt aangegeven welke dieren en planten en hun leefomgeving (habitats) beschermd moeten worden door de lidstaten van de Europese Unie.

Vogelrichtlijn

De Vogelrichtlijn (79/409/EEG) heeft als doel om alle in het wild levende vogelsoorten en hun leefgebieden te beschermen. In Nederland zijn 79 gebieden aangewezen als ‘speciale beschermingszone’s: dit zijn gebieden waar bedreigde (trek-)vogelsoorten voorkomen en daarom beschermd moeten worden. De Waddeneilanden zijn bijvoorbeeld zo’n gebied. Daarnaast bevat de Vogelrichtlijn andere regels om (trek-)vogels te beschermen, ook buiten de speciale zones.

Habitatrichtlijn

De Habitatrichtlijn (92/43/EEG) heeft als doel om de veelheid aan planten en dieren (biologische diversiteit) te behouden door het in stand houden van hun natuurlijke leefgebieden. Net als bij de Vogelrichtlijn dienen Europese lidstaten ‘speciale beschermingszones’ voor bedreigde dieren en planten aan te wijzen en die te handhaven. Ook bevat de Habitatrichtlijn regels voor het beschermen van dieren en planten los van deze beschermingszones.

De gebieden die worden aangewezen als speciale beschermingszone onder de Vogel- en Habitatrichtlijnen worden tezamen als Natura 2000 aangeduid.

Noordzeeloket

De aandacht voor het economisch belang van de Noordzee neemt toe. Naast bestaande en soms al eeuwenoude gebruiksfuncties, zoals scheepvaart en visserij, komen nieuwe innovatieve vormen van gebruik op, bijvoorbeeld energiewinning en maricultures. Tegelijkertijd neemt de noodzaak toe om het milieu van de Noordzee verder te verbeteren en het ecologisch systeem in stand te houden en te herstellen.

Het rijksbeleid voor het Nederlands deel van de Noordzee is erop gericht al deze belangen te laten samengaan door:

  • Gebruik en ecologische draagkracht in balans te houden
  • Op basis van een structuurvisie en regie de beschikbare ruimte doelmatig en efficiënt in te delen
  • Duurzaamheid te verlangen van álle gebruiksfuncties.

Beheer en gebruik Noordzee

Meerdere ministeries en rond de tweehonderdvijftig organisaties en instellingen zijn betrokken bij de uitvoering van het beleid. Zij hebben in de praktijk houvast aan de regelgeving voor het beheer en gebruik van de Noordzee. Dat instrumentarium bestaat uit wetten, convenanten, verdragen en EU-regelgeving. Voor het beheer is het Noordzeebeleid uitgewerkt in het Integraal Beheerplan Noordzee 2015 (herziene publicatie in 2011). Voor meer informatie kunt u terecht bij het Noordzeeloket.

Bemanning en Veiligheid

Voor de bemanning in de visserij zijn er regels voor de veiligheid, arbeidstijden, accommodatie, rechten en plichten van de kapitein en de schepelingen (bemanningsleden) en arbeidsomstandigheden.

Nationale regelgeving

In de nationale (Nederlandse) wet- en regelgeving wordt invulling gegeven aan de EU regelgeving. Op www.overheid.nl kunt u alle relevante nationale wet- en regelgeving vinden. Wetgeving voor eigenaren en opvarenden betreft onder meer:

Wet zeevarenden

De Wet zeevarenden is per 20 augustus 2013 van kracht, dit was de Zeevaartbemanningswet. De Wet zeevarenden  regelt opleidingseisen, trainingseisen, vaarbevoegdheden, bemanningssamenstelling, accommodatie-eisen en een deel van de eisen voortkomend uit het Maritieme Arbeid Verdrag. Een vaarbevoegdheidsbewijs wordt in het besluit voorgeschreven voor functies waaraan eisen worden gesteld door de wet. Dit zijn functies zoals kapitein, stuurman, maritiem officier (marof) en werktuigkundige, etc. Het vaarbevoegdheidsbewijs kan worden aangevraagd bij Kiwa.

Besluit Zeevisvaartbemanning

Voor de integrale tekst van het Besluit Zeevisvaartbemanning kunt u terecht op de website van de overheid.

Schepelingenbesluit

Op de website van de Nederlandse overheid vindt u de integrale tekst van het Schepelingenbesluit.

Vissersvaartuigenbesluit

Vissersvaartuigenbesluit

Besluit registratie vissersvaartuigen 1998

Besluit registratie vissersvaartuigen 1998

Flyshoot visserij Noordzee bemanning

Inspectie Leefomgeving en Transport

Ook op de website Inspectie Leefomgeving en Transport van het ministerie Infrastructuur en Milieu is informatie opgenomen over regels rond veiligheid en arbeidsomstandigheden aan boord.

Work in Fishing Convention

Op de Engelstalige website van de International Labour Organization (ILO)  staan de afspraken op het gebied van veiligheid omschreven in de Work in Fishing Convention. Ook Nederland conformeert zich aan deze afspraken.

STCW-F 1995

Nederland houdt zich ook aan de internationale afspraken op het gebied van opleidingen en trainingen van opvarenden, zoals de STCW-F 1995 van de International Maritime Organisation (IMO).

Lessen uit de praktijk – CHIRP Maritime Feedback

Het Verenigd Koninkrijk Confidential Reporting Programma voor Luchtvaart en Maritieme heeft als  doel om bij te dragen aan de verbetering van de veiligheid van de luchtvaart in het Verenigd Koninkrijk en de maritieme veiligheid in de wereld , door middel van een volledig onafhankelijk vertrouwelijke ( niet anoniem ) rapportagesysteem voor alle personen die werkzaam zijn in deze industrieën. Het resultaat wordt gepresenteerd in een feedbackdocument en deze kunt u hier vinden . De website en documenten zijn helaas alleen in het Engels.

Melding maken

Een rapport indienen bij CHIRP beschermt altijd de identiteit van de verslaggevers. Het is een vertrouwelijk programma en als zodanig , worden alleen de persoonlijke gegevens voor alleen de contactperiode bewaard. Daarna worden alle gegevens vernietigd. Wilt u een melding maken? Dat kan hier: www.chirp.co.uk