Binnen het project Netinnovatie Kottervisserij deel wordt onderzoek gedaan naar selectiviteitsverbeteringen in verschillende visserijen, waaronder de flyshootvisserij. Om beter te begrijpen hoe deze visserij in zijn werk gaat, was de Nederlandse Vissersbond twee dagen te gast aan boord van de flyshooter SL 9 ‘Johanna’. Hieronder verslag van de ervaringen van Brita van den Dries-Trapman.
Donkere zee opstomen
Zondagavond om 23:00 sta ik te wachten in de haven van Scheveningen. Na korte tijd verschijnt een wit busje met schipper en bemanning van de SL 9 en een lading eten. Ik word vriendelijk begroet, het eten en onze bagage worden snel aan boord gebracht en binnen twintig minuten zijn we klaar voor vertrek en stomen we de donkere zee op. Het duurt niet lang voordat schipper Joost Nieuwenhuize naar bed gaat, om nachtrust te pakken voor de intensieve visdag die hem te wachten staat.
Daglicht vereist
De vier bemanningsleden houden om de beurt de wacht op de brug van de kotter, op weg naar de visgronden. Zodra het licht is – voor de flyshootvisserij is daglicht een vereiste – gaan we van start. Nieuwenhuize legt mij uit wat hij doet en wat er gebeurt. Het flyshooten begint met het over boord gooien (het schieten) van twee grote oranje boeien. Het schip vaart met een omtrekkende beweging weg van de boeien, terwijl een touw dat aan de boeien is bevestigd zich uitrolt. Als na circa drie kilometer varen het touw is uitgevierd, bevestigt de bemanning het net eraan. Als ook het net is uitgevierd,wordt aan het einde ervan eenzelfde touw bevestigd en vaart de schipper terug naar de oranje boeien. Vervolgens worden beide touwen ingehaald. Tijdens het inhalen wordt de vis binnen de touwen bijeen gedreven om te eindigen in het net. Na ongeveer een half uur komt het net boven; elke keer is het weer spannend wat er gevangen is. Terwijl de kuil wordt geleegd worden de boeien alweer uitgegooid en herhaalt het ritueel zich, keer op keer, totdat het donker wordt. In deze periode rond 22:00 uur.
Relatief laag brandstofverbruik
De vis is levendig en van goede kwaliteit doordat deze maar kort in het net zit. En het brandstofverbruik is relatief laag, doordat de kotter geen netten hoeft voort te slepen. Het flyshooten is een spannende bezigheid. Een kleine tegenslag, zoals een haperend touw of een grote steen in het net kan zorgen dat een trek voor niets is geweest en dat er een leeg net boven komt. Die grote steen (of beter: rotsblok) dient zich aan bij de tweede trek. Doordat Nieuwenhuize het snel door heeft en doordat de bemanning het net met grote voorzichtigheid aan boord hijst, valt de schade aan het net mee. En terwijl het net binnen een uur wordt gerepareerd, kan men toch doorgaan met de volgende trek dankzij het reservenet.
Vooruit denken
De schipper op een flyshoot kotter is continue vooruit aan het denken. Als hij hier schiet, wat betekent dat voor de locatie van zijn volgende trek? Hoe staat de wind? Hoe staat de stroming? En welke schepen bevinden zich om hem heen met wie hij contact moet opnemen zodat ze niet over zijn vistuig heenvaren?
Rode mul als doelsoort
Zoals de meeste flyshooters in de zomer vissen we op de Noordzee. Na elke trek vragen de bemanningsleden elkaar – en ik op den duur ook – hoeveel vis erin zat. Het aantal kilo’s dat genoemd wordt verwijst naar de hoeveelheid mul die tijdens de trek gevangen is. De waardevolle rode mul is ’s zomers de belangrijkste doelsoort voor de meeste flyshooters. ’s Winters vissen de meeste flyshooters in het kanaal waar dan naast mul, inktvis een belangrijke doelsoort is[1]. Naast mul vangen we vooral poon, wijting en makreel en daarnaast onder andere wat schollen, tongscharren en kabeljauwen. Ik help met strippen (ontdoen van de ingewanden) van de vis. En hoewel dat voor hilariteit zorgt is mijn bijdrage gering want het tempo van de bemanningsleden kan ik bij lange na niet bijhouden.
Zo vers mogelijk
Aan het einde van dag 2 stomen we terug richting Scheveningen. De SL 9 lost halverwege de week om de vis zo vers mogelijk via de veiling te verkopen. Na een paar uurtjes slaap arriveren we om halftwee ’s nachts in de haven. Binnen een half uur wordt er gelost. De kisten met verse vis worden op de kant gezet, nieuwe kisten worden in het ruim getakeld en ik stap weer van boord. Een hoop ervaringen en kennis rijker, zwaai ik de mannen uit en wens ze een goede vaart en mooie vangsten. Zij zullen vrijdagochtend pas weer richting huis rijden na het lossen van een tweede lading vis.
Ik wil de schipper en de bemanning van de SL 9 van harte bedanken voor hun gastvrijheid, hun gezelligheid en alle uitleg die ik heb gekregen!
Meer informatie
Bezoek de website www.flyshootvis.nl voor beeldmateriaal en uitleg over de flyshootvisserij of neem contact op met Brita Trapman: 0527 – 698 151.
[1] zie ook de aflevering van de Keuringdienst van Waarde waarin presentatrice Marijn Frank te gast is op de UK 153 die in het kanaal inktvis vangt
Het project Netinnovatie Kottervisserij deel 2 wordt gefinancierd uit het Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij (EFMZV).
