Dat blijkt uit een wetenschappelijk onderzoek door Wageningen Marine Research (WMR) en Marine Science & Communication in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Jarenlang werden de vissers die met staande netten op zee vissen door politiek, wetenschap en NGO’s ten onrechte afgeschilderd als de grote veroorzakers van de jaarlijkse sterfte van vele honderden bruinvissen.
Daarom werd er op verzoek van de Tweede Kamer in 2013 een onderzoek gestart naar de bijvangst van bruinvissen door de staandwantvisserij in Nederlandse wateren. Na 3,5 jaar onderzoek aan boord van veertien vissersvaartuigen blijkt dat nog geen promille van de populatie bruinvissen in Nederlandse wateren wordt bijgevangen in staande netten. Analyse van de gegevens resulteert in een gemiddelde jaarlijkse bijvangststerfte door de Nederlandse commerciële staandwant vloot van 23 bruinvissen. Bij een geschatte Nederlandse bruinvispopulatie van circa 40.000 dieren in dezelfde onderzoeksperiode gaat het jaarlijks om 0,05 à 0,07% bijvangst.
Beschermde status bruinvis
De bruinvis wordt beschermd door diverse internationale en nationale verdragen en overeenkomsten. Eén van die verdragen, ASCOBANS, adviseert om de bijvangst te reduceren tot minder dan 1% op basis van de populatieschatting (precautionary objective to reduce by-catches to less than 1% of the best available population estimate”). Uit het onderzoek van WMR en Marine Science & Communication blijkt nu dat de staandwantvisserij in Nederlandse wateren met nog geen promille (0,05-0,07%) ver onder deze grens blijft.
Remote Electronic Monitoring
Aan het onderzoek ‘Remote Electronic Monitoring’ (REM) werkten veertien staandwantvissers met kieuwnetten en spiegelnetten mee. Allen kregen camera’s en sensoren op hun netten gemonteerd waarmee het aantal bijvangsten en de bijvangstfrequentie van bruinvissen in de Nederlandse commerciële staandwantvisserij onderzocht werd.
Bijvangst bruinvissen uitermate gering
“Dit onderzoek bevestigt wat wij al vermoeden: de bijvangst van bruinvissen in staande netten is uitermate gering”, aldus Derk jan Berends van de Nederlandse Vissersbond. “Jarenlang werden de vissers verdacht van het bijvangen van honderden bruinvissen. De vissers waren hier woest over en gelukkig waren er ook wetenschappers die hun twijfels hadden over deze verdachtmakingen. De eerste die de vissers te hulp schoten was Lenie ’t Hart van Zeehondencrèche Pieterburen. Ze vond het niet eerlijk dat de vissers werden beschuldigd van de massale sterfte van bruinvissen”, legt Berends uit.
De wetenschappers van de Zeehondencrèche hebben samen met de Nederlandse Vissersbond een onderzoek gedaan naar de relatie tussen visserij en de sterfte van bruinvissen in Nederlandse wateren. Een uitgebreide enquête onder alle Nederlandse vissers, zowel sleepnet- als staandwantvissers, had in 2007 al als resultaat dat de bijvangst van bruinvissen gering was.
Verminking bruinvissen
“Later werden de vissers ook nog beschuldigd van de verminking van bruinvissen omdat er zwaar gehavende, dode en soms nog levende bruinvissen aanspoelden op de Nederlandse stranden. Onderzoekers van onder andere de Universiteit van Utrecht deden jarenlang pathologisch/forensisch onderzoek naar de doodsoorzaak van bruinvissen maar zelden kon de visserij hiermee in verband worden gebracht. Uiteindelijk kwam het verlossende woord van Belgische onderzoekers die hadden vastgesteld dat bruinvissen door grijze zeehonden worden aangevallen en verminkt (aan stukken gereten)”, vertelt Berends.
“Maar de vissers werden steeds weer in verband gebracht met de dood van bruinvissen. Daarom is het een goede zaak dat dit onderzoek heeft plaatsgevonden met dank aan de betrokken onderzoekers en vissers. Het resultaat doet eindelijk recht aan de vissers en daar is hard voor gevochten”, vertelt Berends.
Beladen zaak
Ook ex-visser Rems Cramer (KW-2) die intensief deelnam aan het onderzoek, is zeer tevreden over de resultaten. “Dit was een zeer beladen zaak. De Nederlandse Vissersbond heeft altijd achter ons gestaan in deze kwestie met een persoonlijke en onvermoeibare inzet en vertrouwen over de vele jaren”, aldus Cramer.
Meer informatie
Derk Jan Berends
Neem voor meer informatie contact op met Derk Jan Berends via 0527-698151 of secretariaat@vissersbond.nl.
Lees meer over het onderzoek naar de bijvangst van bruinvissen in Visserijnieuws van 18 januari 2019.
