Op een winderige donderdag 15 oktober 1970, toen de krantenkoppen nog niet elektronisch flitsten, riep de Leeuwarder Courant met overtuiging: “Klimaat wordt kouder.” Een ferme verklaring, gestaafd door de vastberadenheid van geleerden, waarschuwde voor een aanhoudende daling van de temperaturen. Terwijl we nu in 2024 ons warme chocomel nippen, werpt een terugblik op deze beweringen een intrigerende blik op de wetenschap van toen en de werkelijkheid die zich ontvouwde.
Terugblik op de Koude Toekomst van 1970
Meteorologen van destijds lieten hun wijsheid spreken op basis van langdurige temperatuurwaarnemingen en historische aantekeningen, met een vleugje astrologie door de zon in de mix te gooien. De Amerikaanse meteoroloog H.C. Willett bracht een cyclische kijk op het weer, een dans tussen oceaandepressies, hogedrukgebieden en de grillen van de zon. Volgens de voorspellingen zou de wereld tot ver in de jaren ’80 een koude rilling ondergaan, voordat de thermometer weer omhoog kroop. Nu, decennia later, lijkt het alsof de weergoden niet zo streng waren als ze destijds leken te zijn. Maar laten we niet te snel oordelen; klimaat is een complexe dans van variabelen.
Stelligheid
De theorieën destijds werden ondersteund door fluctuaties in de zonneactiviteit en cycli van 80 tot 90 jaar. Zonnevlekken fungeerden als de kosmische dirigenten die het weerorkest leidden. Maar, zoals bij veel wetenschappelijke voorspellingen, was er ruimte voor variatie. De meteoroloog W. G. Voss suggereerde zelfs dat de afkoeling van het zeewater niet automatisch koudere zomers zou betekenen, maar misschien juist kortere warmere seizoenen. Opvallend genoeg zijn er recentere ontdekkingen die deels in lijn liggen met deze oude theorieën. Drie Deense onderzoekers wierpen een blik op het klimaat van de afgelopen 100.000 jaar en vonden schommelingen van 180 en 78 jaar. Lange golven brachten warmte in de jaren 1560, 1740 en 1920, terwijl koude tijden werden gemarkeerd in 1650, 1830 en ja, zelfs 2010.
Verbazingwekkend
Het is verbazingwekkend dat sommige voorspellingen van toen, ondanks hun ogenschijnlijke abstractie, resoneren met de realiteit. De voorspelling van een kouder tijdperk in de jaren ’70 en ’80, gevolgd door opwarming tot 2010, trekt de aandacht. Misschien waren de warme zomers van 1947, 1959 en 1964 inderdaad uitzonderlijk. Terugblikkend op deze oude krantenkoppen en de wetenschappelijke inzichten van 1970, zien we een mix van nauwkeurigheid en speculatie. Het klimaat blijft een ingewikkelde dans van variabelen, en terwijl sommige voorspellingen uitkwamen, bleken andere een grilliger pad te volgen. Misschien moeten we, te midden van onze geavanceerde kennis in 2024, een vleugje nederigheid bewaren als we nadenken over wat het weer voor ons in petto heeft. Ik wens u allen alvast een hele fijne en lange zomer want deze winter was tot op heden in mijn woonplaats weer helemaal niks.
Bijlage: Leeuwarder Courant donderdag 15 oktober 1970
Johan K. Nooitgedagt
