De snelle groei van offshore windenergie in Europese zeeën kan verstrekkende gevolgen hebben voor zowel de visserij als het mariene ecosysteem. Dat blijkt uit een nieuw rapport van de International Council for the Exploration of the Sea (ICES), opgesteld op verzoek van de Europese Commissie. Het rapport richt zich op de Noordzee, Keltische Zee en Oostzee, en bevestigt zorgen die in de visserijsector al langer leven.

Verlies van visgronden en onzekerheid

Eén van de belangrijkste conclusies is dat de uitbreiding van offshore windparken leidt tot een verlies van toegankelijke visgebieden. Veel windparken zijn geheel of gedeeltelijk afgesloten voor visserijactiviteiten, of kennen restricties die in de praktijk neerkomen op uitsluiting. Vissers worden hierdoor gedwongen uit te wijken naar andere gebieden, wat leidt tot langere afstanden, hogere kosten en conflicten met andere gebruikers van de zee. In sommige gevallen zorgt dit zelfs voor de overweging om te stoppen met vissen.

Het rapport wijst ook op het gebrek aan harmonisatie in toegang tot windparken. Elk EU-land hanteert andere regels, wat de situatie extra complex en onzeker maakt voor vissers die grensoverschrijdend opereren.

Ecologische gevolgen niet eenduidig

ICES benadrukt dat de ecologische impact van windparken niet zwart-wit is. Hoewel turbines kunstmatige riffen kunnen vormen die nieuwe habitats bieden voor soorten zoals schelpdieren of kabeljauw, kunnen ze tegelijkertijd migratiepatronen en paaigebieden van vis verstoren. Ook wordt gewezen op het risico van verspreiding van invasieve soorten via deze nieuwe structuren op zee.

Er is bovendien nog veel onbekend over de cumulatieve effecten van tientallen of honderden windparken in hetzelfde zeegebied. De onderzoekers pleiten daarom voor meer langetermijnonderzoek, specifiek gericht op de interactie tussen windenergie, visbestanden en het ecosysteem.

Oproep tot betere samenwerking

ICES sluit af met een duidelijke boodschap: betrek de visserijsector vanaf het begin bij de ruimtelijke planning van wind op zee. Niet alleen om belangenconflicten te voorkomen, maar ook om gebruik te maken van de waardevolle kennis die vissers hebben over het functioneren van het mariene ecosysteem.

De Nederlandse Vissersbond onderschrijft deze oproep volledig. Een gezonde Noordzee vraagt om evenwichtige keuzes, waarin voedselproductie, natuur en energie niet tegenover elkaar, maar in samenhang worden bekeken. Wij blijven daarom actief in Brussel, Den Haag en bij regionale overleggen om de stem van de sector te laten horen.

Het volledige rapport is hier te lezen.