Na wekenlange onderhandelingen, met op het laatst alleen over visserij, meldden Ursula von der Leyen (voorzitter Europese Commissie), Michel Barnier (EU-hoofdonderhandelaar) en Boris Johnson (Britse premier) tijdens een persconferentie op Kerstavond 2020 dat de Brexitdeal rond is. Voor de visserij zal er een overgangsperiode van 5,5 jaar zijn, waarin de EU-vloot in Britse wateren mag blijven vissen. Daar tegenover staat dat de EU-vissers gemiddeld 25% van de waarde van het quotum gevangen in Britse wateren moet afstaan aan de Britten. Deze waarde van de vis is dan weer vertaald in quota (gewicht) voor ongeveer 60 vissoorten. Die zijn we kwijt.
Visserij heet hangijzer
De Britten wilden per definitie alleenrecht in hun territoriale wateren en daar hadden ze veel voor over. Terwijl de Britse wateren grote waarde hebben voor de EU-vloot en de Britse visvangst maar een miniem percentage is van de Britse economie. Tot de laatste minuut van de onderhandelingen is de visserij daarom een heet hangijzer geweest. Toch hebben we voor elkaar gekregen dat de Britse wateren toegankelijk blijven voor de EU-vissers. Daar kunnen we niet anders dan tevreden over zijn.
Onzekerheid blijft
De deal voor de visserij omvat een overgangsperiode van 5,5 jaar, waarin de EU-vloot toegang heeft tot de Britse wateren. Het vangstquotum van de EU zal in de overgangsperiode per jaar worden verminderd en overgedragen aan de Britse vissersvloot. Na de 5,5 jaar zal toegang tot de Britse wateren opnieuw ter discussie komen te staan en mogelijk proberen de Britten dan opnieuw meer quota te verwerven op straffe van géén toegang tot de Westkant van de Noordzee. Dat is op dit moment de grootste zorg voor de visserij. In termen van ondernemerschap hebben we hierdoor een horizon van 5,5 jaar. Dat is niet gezond voor investeringen die broodnodig zijn. Denk aan verdere verduurzaming van exploitaties zoals schonere motoren en elektrificeren om stikstofuitstoot te minimaliseren. Dat is dus een grote onzekerheid die niet echt in schadecijfers is uit te drukken. Daarnaast is de pulsvisserij in VK-wateren verboden.
Tweede Kamer buitenspel
Ondanks het feit dat de politieke partijen blij zijn met de deal, hebben ze grote moeite met de zeggenschap over de 2000 pagina’s die ze binnen enkele dagen moesten doornemen. De inhoud kwam ter behandeling, maar wat ze er van vonden deed er eigenlijk niet veel meer toe. Dat zegt iets over de competentie van de EU. Ik kan mij de frustratie van de Kamerleden wel voorstellen. Gaat dit een automatisme worden om de nationale parlementen te passeren?
Roam Like Home
Het mag dan wel zo zijn dat de Britten zich hebben afgescheiden en we weer terug zijn bij vroeger met uitgebreide paspoortcontroles, invoerrechten van binnen- en buiten EU-goederen en de daarbij behorende overweldigende stapels papieren. Voorlopig verandert er niets voor onze mobiele communicatie wanneer we voor zaken naar Engeland of op vakantie gaan. De Telecombedrijven garandeerden ons dat er géén extra kosten voor roaming komen. Ook hier is nog niet duidelijk hoelang deze situatie stand zal houden. ‘Britannia, rule the waves’ en dat gaan we sinds lange tijd opnieuw merken. Makkelijker is het in elk geval niet geworden.
Johan K. Nooitgedagt
Deze column van Johan K. Nooitgedagt verscheen eerder in Vismagazine.
