Dankzij Lelystad, de stad van Ingenieur Lely, kwamen stakeholders op het IJsselmeer tot een overeenkomst van krap €10 miljoen om het grootste waterbekken van Nederland verder te verduurzamen. Daar hebben diverse partijen heel lang aan gewerkt en Minister Carola Schouten mocht het ‘inkoppertje’ maken met de zogenaamde regiodeal aan de Provincie Flevoland. De Staten van het droog gepompte land zetelen in Lelystad. Een ode aan Ingenieur Lely?
Cees Banning schreef een biografie van Lely
Cees schreef zo’n beetje de derde kroniek en biografie over Lely, de ‘founding father’ van het IJsselmeer. Cees Banning is de broer van Rob Banning, sinds jaar en dag een gewaardeerde collega in de beroepsvisserij, thans werkzaam bij Parlevliet en van der Plas (de nummer tien op de wereldranglijst van visserijbedrijven). Cees en Rob hun vader werkte nog bij mijn vader in het bedrijf en hun moeder heeft nog op mij gepast. Ik wil maar zeggen: goed volk en zuiver van de leer.
Wat voegt auteur Cees Banning toe
In 1948 verscheen het boek: ‘Lely, de bedwinger van de Zuiderzee’ (Kornelis Jansma). In 2007 kwam een tweede biografie: ‘Verover mij dat land’ (Willem van der Ham). Het derde boek van Cees Banning heet: ‘Cornelis Lely, ingenieur van het nieuwe Nederland’ (288 bladzijden en €29,90). Banning zegt dat Lely geen grote spreker is. Hij is een groot techneut en heeft arrogante trekken wanneer een opponent die kennis niet heeft. Op 22 januari 1929 sterft hij aan een beroerte. Er is dan nog maar 6 kilometer Afsluitdijk gereed (zoals bekend voor het merendeel aan de Friese kant omdat daar harder werd gewerkt). Banning legt de nadruk op Lely zijn leven als mens. Hij sprak daarvoor met de achterkleinkinderen van Lely.
Nederland had extreme polderambities
Met de huidige Natuurbeschermingswet in de hand was het onmogelijk geweest om de Afsluitdijk aan te leggen. Misschien is de veiligheid dan buiten beschouwing. Ooit werden er plannen gemaakt om de gehele Zuiderzee in te polderen. Verder werden begerige blikken geworpen in de richting van de Noordzee. Simon Stevin (van de sluizen) was de man die het idee had om de Waddenzee langs de eilanden af te dammen. Zijn vader Hendric Stevin wist al eerder een plan te ontwikkelen om de gehele Noordzee droog te leggen. Droogmaken was het credo. Daar plukken we nu de enkele wrange vrucht van. Ja, het klopt, in een enkel dorp gaat de gedempte gracht weer open. Lofzang aan de doorvaart van watersport met kano’s en sloepjes.
Luchthaven in zee
In 1971 kwam het eerste plan om te komen tot een vliegveld in zee. Dat was voor de kust van Goeree op een apart eiland of op de Maasvlakte. Nu staat een zeeluchthaven weer op de agenda en ditmaal is Minister Cora van Nieuwenhuizen de pineut om te wikken en af te wegen. Het is moeilijk voor te stellen dat het allemaal mogelijk is. Technisch kan er echter heel veel. In 1929 werd er zelfs een kaart gemaakt waarin een dijk werd getekend van de Oostkust van Engeland naar de Westkust van Denemarken. Het zou de oorsprong hebben van een aantal Duitse ingenieurs, maar dat is niet helemaal goed te achterhalen. Met een lengte van 300 kilometer zou deze dijk van de Noordzee een grote polder hebben gemaakt als grote broer van de Noordoostpolder en Flevopolder. Een sluis bij Calais zou een begin van een waterweg door de polder zijn. Ik kan nu alleen maar zeggen dat het de Brexit in een heel ander perspectief zou plaatsen. Zouden we op die 300 kilometer lange polderdijk links of rechts hebben gereden?
IJsselmeer
Terug naar dichtbij. Ik ben heel erg blij dat we de IJsselmeervisserij willen behouden en het meer open willen houden. Ik wil dat behoud koesteren. We hebben nu een plan, een ambitie en een budget voor de visserij. Hulde daarvoor.
Deze column van Johan Nooitgedagt is eerder geplaatst in Vismagazine.
