Op donderdag 10 december vonden er twee hoorzittingen plaats over de Wnb-vergunning garnalenvisserij bij de Rechtbank Midden-Nederland te Utrecht. Tijdens de eerste hoorzitting werd het beroep tegen de besluitvorming van de overheid aangaande het VIBEG zone 1 gebied ‘Rottum I Oost’ behandeld. In de tweede hoorzitting kwam het beroep van de PO’s tegen de besluiten over de visuren in de Wnb-vergunning aan bod. Namens de gezamenlijke PO’s waren Derk Jan Berends en Egbert van der Tuin aanwezig.
Wijzigingen zone 1 gebied ‘Rottum I Oost’
In juni 2017 heeft de overheid besloten het VIBEG zone 1 gebied ‘Rottum I Oost’ grotendeels open te stellen voor de garnalenvisserij, omdat het oostelijke deel van dit gebied overlapte met het Eems-Dollard verdragsgebied. Door deze overlap was er sprake van een oneerlijke concurrentie tussen Nederlandse en Duitse garnalenvissers. Nederlandse garnalenvissers mochten in het gebied niet vissen, terwijl Duitse garnalenvissers dit op basis van het Eems-Dollard Verdrag wel mochten.
Wijzigingen VIBEG Zone 1 bij Rottum
De wijziging van juni 2017 was helaas van korte duur omdat de overheid – naar eigen zeggen – een groter gebied dan bedoeld was had opengesteld. Vervolgens heeft het ministerie de situatie opnieuw beoordeeld en is de exacte begrenzing van het Eems-Dollard verdragsgebied aangehouden voor het vaststellen van de nieuwe begrenzing van de zone ‘Rottum I Oost’. Met een nieuw wijzigingsbesluit werd in oktober 2017 een groot deel van het eerder opengestelde gebied weer gesloten voor de garnalenvisserij.
Hoorzitting ‘Rottum I Oost’
De eerste hoorzitting stond in het teken van het beroep tegen de besluitvorming aangaande het VIBEG zone 1 gebied ‘Rottum I Oost’. Eerder hadden de Nederlandse Vissersbond en PO Rousant bezwaar gemaakt tegen de besluiten, echter deze bezwaren zijn door de juristen van de overheid ongegrond verklaard.
Tijdens de hoorzitting stelde het ministerie dat zij niet begreep waarom de PO’s tegen het wijzigingsbesluit in bezwaar en beroep zijn gegaan. De begrenzing van Rottum I Oost is aangepast, zodat er geen ongelijkheid meer is tussen Duitse en Nederlandse vissers en dat wilden de PO’s toch?
Toegang Beperkend Besluit (TBB)
Namens de PO’s stelde Egbert van der Tuin dat de begrenzing nu weliswaar in de Wnb-vergunning is geregeld, maar dat er nog steeds sprake is van een Toegang Beperkend Besluit (TBB) waarin de oude begrenzing van het gebied Rottum I Oost is opgenomen. Op basis van dit TBB mogen Nederlandse vissers alsnog niet vissen in het deel van het gebied dat via de vergunning is opengesteld.
De rechtbank was erg kritisch tegenover het ministerie en stelde dat er sprake was van onduidelijkheid, omdat de begrenzing van Rottum I Oost in het TBB nog steeds overlapt met het Eems-Dollard verdragsgebied. Echter, een procedure tegen een wijziging van de Wnb-vergunning is niet de juiste weg om een aanpassing van het TBB te verkrijgen, zo stelde de rechtbank.
De rechters gaven aan dat er volgens hen twee mogelijke oplossingen zijn; ofwel de PO’s verzoeken het ministerie om het TBB aan te passen, ofwel het ministerie gaat zelfstandig over tot aanpassing van het TBB.
Uitspraak
De rechtbank zal zich nu buigen over de zaak. Naar verwachting zal de uitspraak binnen acht weken volgen, waarbij we verwachten dat de rechtbank een aantal adviezen zal geven aan zowel ons als het ministerie. Uiteraard zullen wij zodra er meer bekend is de leden garnalenvissers hierover informeren.
Visuren in Wnb-vergunning
Zoals bekend hebben de gezamenlijke PO’s de afgelopen jaren ook bezwaar en beroep ingesteld tegen de besluiten van de overheid met betrekking tot de visuren die zijn opgenomen in de Wnb-vergunning garnalenvisserij. Het ministerie heeft de visuren van 2015 in de Wnb-vergunning opgenomen, waarbij is aangegeven dat deze visuren zullen worden gebruikt voor de monitoring van de visserij-inspanning. De overheid stelt dat deze aantallen visuren als een maximum per kalenderjaar gelden, al staat dat niet nadrukkelijk omschreven in de vergunning zelf.
Geviste uren
Eind 2018 kreeg de visserijsector vanuit het ministerie en de NVWA te horen dat de daadwerkelijk geviste uren hoger zijn dan volgens Wnb-vergunning is toegestaan. De overheid is van mening dat wanneer er meer uren worden gevist dan in de vergunning staan, dit een (tijdelijke) sluiting van één of meer van de vergunde Natura2000-gebieden tot gevolg zou hebben. De gezamenlijke PO’s zijn het niet eens met deze uitleg van de overheid en hebben bezwaar, en later beroep, ingediend tegen de besluiten van het ministerie.
Zoals eerder in het artikel ‘Negatieve beeldvorming garnalenvisserij’ is uitgelegd, is er volgens de garnalensector geen sprake van stelselmatige overschrijding van de vergunde visuren. Er werd sterk getwijfeld aan de berekeningen van de NVWA, waardoor er een veel te laag aantal visuren is vastgelegd in de vergunning dan er daadwerkelijk aan visuren is gerealiseerd.
Foutieve berekening
Tijdens de bezwaarprocedure die volgde, bleek de sector gelijk te hebben: de NVWA gaf aan dat door fouten in hun systemen de door hun berekende visuren veel lager waren dan wat er daadwerkelijk aan uren gevist was. WMR en WEcR hebben vervolgens nieuwe berekeningen gemaakt die veel preciezer zijn. Met de beslissing op bezwaar werd het aantal visuren dan wel gecorrigeerd en verhoogd, echter bleef het ministerie vasthouden aan haar standpunt dat deze visuren als een plafond (maximum) gelden. Daar zijn de PO’s het niet mee eens en hebben dan ook een beroepsprocedure opgestart.
Hoorzitting visuren
Tijdens de hoorzitting hebben Derk Jan Berends en Egbert van der Tuin aangegeven dat de visuren naar mening van de PO’s geen maximum betreffen, maar enkel als ijkbeeld – voor het monitoren van de visserij-inspanning – zijn opgenomen in de vergunning. Bovendien heeft het ministerie in de vergunning niets opgenomen over het (tijdelijk) sluiten van gebieden als er meer uren gevist worden dan in de vergunning is opgenomen. Dat werd pas duidelijk toen er in maart 2019 een brief hierover aan de PO’s werd gestuurd.
Het ministerie bleef bij haar standpunt. Daarbij is het ministerie van mening dat zij in nauw contact staat met de PO’s en er gezamenlijk naar oplossingen gezocht wordt als de visuren voor een bepaald Natura2000-gebied overschreden dreigen te worden.
Ruis op de lijn
De rechtbank stelde vast dat er veel ‘ruis op de lijn’ is wat betreft de verschillende besluiten en brieven van het ministerie hierover. Het is niet duidelijk wat het ministerie precies wil met de visuren en de rechters vroegen het ministerie of er nu sprake is van een ijkbeeld ter monitoring (en dus geen hard plafond) of gelden de visuren nu weldegelijk als een maximum? De vervolgvraag van de rechters was of de visuren zoals in de originele vergunning staan als maximum gelden, of toch als ijkbeeld.
Het ministerie stelde dat de visuren als maximum moeten worden gezien, dat staat ook met zoveel woorden in de vergunning. Ons antwoord daarop was dat er ook in de vergunning staat dat de visuren een ijkbeeld zijn en dat bij overschrijding de PO’s nadere onderzoeksresultaten aan kunnen leveren. In de vergunning staat niet opgenomen dat gebieden gesloten zullen worden als de visuren worden overschreden. Als we hadden geweten dat het ministerie de vergunning zou opschorten bij overschrijding, hadden we destijds in bezwaar getreden bij afgifte van de vergunning.
Uitspraak
Hoe de beslissing van de rechtbank uit zal pakken, is lastig in te schatten. We verwachten dat de rechtbank in haar beslissing ook hier een aantal adviezen zal geven aan zowel het ministerie als de PO’s. Uiteindelijk zal er duidelijkheid moeten komen over de status van de visuren en hoe er met een overschrijding van de visuren omgegaan moet worden. Ook aangaande deze procedure zullen wij zodra er meer bekend is u hierover via onze reguliere communicatiekanalen informeren.
Meer informatie
Derk Jan Berends
Egbert van der Tuin
Voor meer informatie over dit onderwerp kunt u contact opnemen met Derk Jan Berends of Egbert van der Tuin via 0527-698151 of secretariaat@vissersbond.nl.
