Eind maart is het Oosterscheldekreeft seizoen van start gegaan, maar het ziet er nu al niet goed uit voor de kreeften. Er worden opvallend veel dode en verzwakte dieren gevangen. Mogelijk zijn staalslakken, een bijproduct uit de staalproductie, de boosdoeners.
Een slecht kreeftenjaar
Vorig jaar al was de kreeftensterfte aanzienlijk. Wageningen University & Research (WUR) onderzocht destijds of dit lag aan de aanwezigheid van bacteriën, parasieten of virussen, maar dat bleek niet het geval te zijn. Ook dit jaar lijkt het slecht te gaan met de kreeften. De vangsten zijn matig en de kwaliteit van de kreeften dramatisch. “Normaal gesproken moet je een beetje oppassen dat ze niet in je vinger bijten, maar nu gebeurt er niks, ze zijn zwak; niet in orde” merkt visser Henk Jumelet op.
Staalslakken
Diverse vissers vermoeden dat staalslakken de boosdoeners zijn. Staalslakken zijn een bijproduct uit de staalproductie. Het ontstaat als ruwijzer wordt geraffineerd tot staal. Het vormt een soort grijs en steenachtig materiaal dat in korrels van diverse grofheid verzameld wordt. Dit wordt vervolgens gebruikt in de grond-, weg- en waterbouw voor bijvoorbeeld de fundering van een weg of verwerkt in een geluidswal. In Nederland worden de meeste staalslakken geproduceerd door Tata Steel.
Als staalslakken niet goed worden toegepast, hebben ze negatieve gevolgen voor de gezondheid. De klachten – bloedneuzen, brandwonden en irritatie van huid, ogen en luchtwegen – worden waarschijnlijk veroorzaakt door grote hoeveelheden ongeblust kalk, dat in de staalslakken zit. Ook is bekend dat, mochten de schadelijke stoffen in de bodem en grondwater komen, plant en dier in deze leefomgeving sterven.
Gebruik staalslakken in de Oosterschelde
Al sinds 2010 worden staalslakken gebruikt om dijken en andere kustwerken te versterken. De zware korrels spoelen niet makkelijk weg en beschermen de dijk tegen erosie. Maar de korrels zijn zo fijn dat de bodem afvlakt en er weinig schuilplaatsen voor kreeften over blijven. Het gebruik van staalslakken is al jaren omstreden. In september 2023 riep de provincie Zeeland op om het gebruik van staalslakken te staken, toen uit onderzoek bleek dat er meer gevaarlijke stoffen vrijkomen in het milieu door gebruik van staalslakken.
Dat de staalslakken de Oosterscheldekreeften niet veel goeds doen, wordt door meerdere vissers vermoed. Jumelet verwoordde het zo: “Ik denk dat het met de staalslakken te maken heeft. Toen ze begonnen met het storten jaren geleden, gingen daar heel veel kreeften dood. Dan schoven wij een beetje op en dan ging het wel weer. Maar we hebben het idee dat het nu een olievlek wordt, die zich uitbreidt over heel de Oosterschelde.”
Nieuwe onderzoek
De WUR heeft aangekondigd opnieuw onderzoek te gaan doen naar de kreeftensterfte. Ditmaal willen ze ook de kijken of dit de gevolgen kunnen zijn van zware metalen of andere giftige stoffen. De WUR vraagt vissers om zwakke, nog levende kreeften in te leveren voor onderzoek.
BRON: NOS
Voor meer informatie
Contact opnemen met het Team Nederlandse Vissersbond via T 0527-698151 of secretariaat@vissersbond.nl, vragen naar Jacob Snoek.
Jacob Snoek
