Een storm, een anker raakt los, een vrachtschip op drift, een aanvaring met een ander olietanker, de bemanning moet worden geëvacueerd door de Kustwacht, het stuurloze gevaarte stevent af op een windpark en kan te nauwe nood worden gered door de sleepdienst. Het lijkt een scenario van een spannende film, maar deze week was dit realiteit in onze voortuin: de Noordzee. Een situatie, waarvoor de Rijksoverheid al vele malen voor is gewaarschuwd door de visserijsector dat die zich zou voordoen, heeft zich sneller aangediend dan verwacht. En deze week bleef het niet bij één incident. Wat leren wij daarvan?
Vrachtschip Julietta D
Maandagochtend 31 januari 2022, het stormt op zee, het Duitse vrachtschip onder Malteser vlag, de Julietta D, ligt voor anker bij IJmuiden, het anker raakte los, het schip raakt op drift en komt in aanvaring met de olietanker Pechora Star. De Julietta D raakt beschadigd en maakt water, er volgt een noodoproep, de Nederlandse en Belgische Kustwacht komen in actie. De achttien bemanningsleden worden per helikopter van boord gehaald. Een paar zijn gewond geraakt. Het schip drijft in het nieuwgebouwde windpark Hollandse Kust Zuid en veroorzaakt schade aan de installatie. Pas tegen de avond lukt het om met sleepboten het vrachtschip naar de haven van Rotterdam te slepen. Lees ook het NOS-bericht Op drift geraakt vrachtschip vandaag naar haven Rotterdam.
Vrachtschip Vienna en containerschip Mumbai Maersk
Het is niet voor het eerst in korte tijd dat een incident met een groot schip het nieuws haalt. Dit weekend nog raakte het vrachtschip Vienna door de storm Corrie onbestuurbaar voor de kust van de Duitse deelstaat Nedersaksen en moest door sleepboten worden vastgezet. Dit heeft uiteindelijk 6 uur geduurd. Afgelopen woensdag is het containerschip Mumbai Maersk 6,5 kilometer ten noorden van het Duitse Waddeneiland Wangerooge vastgelopen. Het bijna 400 meter lange containerschip was op weg van Rotterdam naar Bremerhaven. De Central Command for Maritime Emergencies (CCME) is ingeschakeld om het schip naar dieper water te slepen. Met twee multifunctionele schepen, vijf sleepboten en een speciaal team aan boord van het containerschip is donderdagochtend een eerste sleeppoging gedaan, maar deze was onsuccesvol. Er moet opnieuw gewacht worden op hoog water om een nieuwe sleeppoging te ondernemen.
Risico op natuurramp
De genoemde incidenten liepen gelukkig goed af zonder ernstige gevolgen. Echter bestaat de kans dat een toekomstig incident uitmondt in een grote ramp, bijvoorbeeld als een volgeladen olietanker door een aanvaring met bijvoorbeeld een windmolenpark olie lekt of een containerschip door storm zijn lading verliest. Dat het bouwen van het grootste windpark ter wereld Noord-Hollandse kust zuid, in het drukst bevaren stuk zee ter wereld, de zuidelijke Noordzee, niet verstandig is, wordt door veel vissers en ook andere zeevarenden al vanaf het begin van het idee aangegeven. De vele inspraakprocedures ten spijt, is de Rijksoverheid toch doorgegaan met haar plan. De druk vanuit de energietransitie is zo groot dat niets de realisatie van het windpark in de weg staat, ondanks het hoge risico van calamiteiten. Het baart de Nederlandse Vissersbond en PO Delta Zuid dan ook zorgen dat de kans op incidenten met grote schepen alleen maar groter wordt. Dit vormt niet alleen een gevaar voor de natuur, maar ook voor overige Noordzeegebruikers.
Geen ruimte voor calamiteiten
Dat het ongeval met de Julietta D niet op een grote ramp is uitgelopen, is een groot geluk. Het had heel anders kunnen aflopen als dit schip of misschien wel de aangevaren olietanker tegen de windturbines was gevaren. De ramp met de MSC Zoe enige tijd terug staat ons nog vers in het geheugen. De rommel komen we naar verwachting nog generaties lang tegen in de netten van vissers en op de stranden. Aan een ramp met olie in de kwetsbare Noordzeekustzone, de Voordelta of de Waddenzee (Natura 2000) moeten we niet denken. Er is voor de Hollandse kust helemaal geen ruimte voor calamiteiten die kunnen leiden tot rampen van grote omvang. De kaart met vaarwegen, ankergebieden en windparken laat wel zien hoe weinig manouveerruimte er eigenlijk is. Het zou moeten aanzetten tot een discussie of het huidige overheidsbeleid van de energietransitie eigenlijk wel past bij het beleid om de marine natuur te beschermen.
Windmolenparken zorgen voor steeds meer en grotere obstakels
In het dagblad de Telegraaf van vandaag maakt een registerloods bekend dat hij de zorgen van de Nederlandse vissers deelt. Gelukkig was de Julietta D in ballast (een zeemansterm voor ‘ongeladen’). Stel ons voor dat het een geladen olietanker zou zijn geweest. Deze zou na de botsingen met windmolens en platforms als een soort ‘gatenkaas’ op het strand zijn gelopen. Dat zou absoluut als gevolg hebben dat de vissers voor de kant moesten, want vissen leven of zwemmen niet in de aardolie. Daarnaast zouden de gevolgen voor de natuur desastreus zijn geweest, nog maar niet te denken aan het stranden van een chemicaliëntanker. Zitten we daar met z’n allen op te wachten? De afgelopen dagen doet gewoon blijken dat we het weer op zee niet altijd ‘in control’ hebben. Vissers spreken wel met respect voor de redders, de mensen van de reddingboten, de helikopters en de ondersteuning vanaf de wal. Hulde voor deze mensen.
Voor meer informatie
Contact opnemen met het team Nederlandse Vissersbond/PO Delta Zuid, vragen naar Derk Jan Berends, Johan Nooitgedagt of Amerik Schuitemaker, via T 0527-698151 of secretariaat@vissersbond.nl.
Derk Jan Berends
Johan K. Nooitgedagt
Amerik Schuitemaker
