De Provincie Zeeland laat extra onderzoek doen naar de gevolgen van het eten van vis, schaal- en schelpdieren uit de Westerschelde nu uit eerder onderzoek van de Universiteit van Utrecht Poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS) in de Rijkswateren bekend is geworden dat de concentraties aan giftige PFAS te hoog zijn. Poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS) zijn chemische stoffen die door de mens zijn gemaakt en die veel worden toegepast in allerlei soorten producten. PFAS zijn zeer moeilijk afbreekbaar, hoopt zich op in organismen en is erg slecht voor de gezondheid. Afgelopen dinsdag vond er een informatiebijeenkomst plaats. Kees van Beveren van PO Delta Zuid doet verslag.
PFAS-vervuiling Westerschelde
Uit het rapport van de Universiteit van Utrecht blijkt dat in de Westerschelde en in het kanaal Gent-Terneuzen heel hoge concentraties van PFAS voorkomen. “Naast in oppervlaktewater, worden PFAS in opdracht van RWS eveneens in biota (met name vis) geanalyseerd sinds 2017. In biota afkomstig van vijftien locaties, inclusief locaties in de Noordzee, zijn een tiental PFAS aangetroffen, waarbij de meest gecontamineerde vis uit de Westerschelde komt. Deze vis, net als die op acht andere locaties, voldoet niet aan de geldende norm voor PFOS in biota (9,1 µg/kg nat gewicht). Er zijn te weinig gegevens aanwezig om een uitspraak te kunnen doen over eventuele trends in PFAS-concentraties in biota, maar door de gegevens te combineren met gegevens voor de waterfase, zijn wel bioaccumulatiefactoren (BAFs) afgeleid” aldus het rapport. Net over de Belgische grens vervuilt met name de 3M-fabriek enorm. Maar er wordt ook vanuit andere locaties PFAS op de Westerschelde geloosd. Vanwege de schadelijkheid voor de volksgezondheid adviseerde vorig jaar het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) om de PFAS-biotanorm met een factor 126x te verhogen.
Extra onderzoek vis, schaal- en schelpdieren
Dit alles geeft aanleiding tot veel vragen uit de maatschappij onder andere ook over de gevolgen van het eten van vis, schaal en scheldieren uit de Westerschelde. Extra onderzoek is nodig om de risico’s aan te geven, daartoe is opdracht gegeven aan Wageningen Universiteit Research (WUR) en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Tijdens de informatiebijeenkomst werden verschillende vragen gesteld en beantwoord. Het onderzoek richt zich op zelf gevangen vis, schaal- en schelpdieren en zeegroenten. Beroepsmatig gevangen vis valt hier dus niet onder. Er zijn weinig vergelijkingscijfers beschikbaar van PFAS-gehalten in de Westerschelde. Sinds 3 jaar wordt er door Rijkswaterstaat 13 x per jaar gemeten op PFAS. Oesters en mosselen worden wel gemeten sinds 2013. In fase 1 van het onderzoek wordt bepaald hoeveel vis uit de Westerschelde kan worden geconsumeerd op basis van eerdere metingen. Dit rapport kan nog in februari 2022 beschikbaar komen. In fase 2 volgt dan de vergelijking met de meting uit november 2021. Naar verwachting komt dit rapport beschikbaar in maart 2022. In Europa moeten overigens nog normen bepaald worden ten aanzien van de eetbaarheid van vis.
Belang beroepsvisserij
“Ik heb erop gewezen dat de Westerschelde geen erkend productiegebied is voor veel producten (met name schaal- en scheldieren). Het is dus erg belangrijk dat -als er een rapport gepubliceerd wordt- heel duidelijk wordt gemaakt dat commercieel geoogste schaal- en schelpdieren niet vanuit de Westerschelde afkomstig kunnen zijn. Daar mag immers alleen voor eigen gebruik geraapt worden. Voor vis ligt dat anders en daarvoor kunnen de gevolgen groot zijn. Als blijkt dat normen overschreden worden en er niet meer gevist mag worden hoe worden de vissers dan schadeloosgesteld en bij wie kunnen de vissers dan aankloppen? Dat wordt erg ingewikkeld, want België en Nederland zijn verschillende landen. Rijkswaterstaat zal de consequenties daarvan in ogenschouw nemen Met name de positie van de visserij wordt daarin nadrukkelijk meegenomen. Vóórdat er een rapport naar buiten komt, worden vooraf eerst de resultaten met ons besproken.” aldus Kees van Beveren.
Voor meer informatie
Contact opnemen met het team Nederlandse Vissersbond/PO Delta Zuid, vragen naar Kees van Beveren of Derk Jan Berends, via T 0527-698151 of secretariaat@vissersbond.nl.
Derk Jan Berends
