Wageningen Economic Research (WECR) heeft afgelopen vrijdag haar jaarlijkse presentatie van Visserij in Cijfers gehouden, dit jaar voor het eerst door middel van een webinar. Uit de cijfers blijkt dat de verdiensten van de kottervloot in 2019 sterk zijn gedaald. Dat komt doordat er veel minder garnalen en vis zijn aangevoerd maar ook omdat de prijzen onder druk stonden. De wereldwijde COVID-19 uitbraak dit jaar heeft gezorgd voor een nog verdere daling dusver. Tijdens de presentatie werd aandacht besteedt aan de andere zorgen die de kottersector heeft namelijk Brexit en de industrialisatie van de Noordzee.
Kottercijfers
Met een jaaromzet van € 235 miljoen, 295 schepen en 1200 opvarenden is de kottersector een belangrijke speler binnen de Nederlandse visserij. De benutting van de quota is een graadmeter voor de vangbaarheid van de belangrijkste vissoorten. Voor tong bedroeg die 63% en voor schol slechts 45%. De platvis liet zich vorig jaar dus slecht vangen. De prijzen voor beide soorten bleef op een relatief hoog niveau. De prijs voor garnalen daalde van € 3,57/kg (2018) naar slechts € 2,90/kg (2019) gemiddeld. De aanvoer van garnalen daalde flink van 27,8 naar 15,8 miljoen (mln.) kilogram. In 2019 maakte de garnalenvisserij ruim € 6 mln. verlies en de visserijen die onder diversen vallen bijna € 1 mln. Winst werd er wel gemaakt door de visserij met de puls (€ 9 mln.), de boomkor(€ 8 mln.), de flyshoot (bijna € 4 mln.) en de kreeftjesvisserij (bijna € 2 mln.). De winst voor de kottervisserij als geheeld daalde echter fors van € 48 miljoen (2018) naar een niveau tussen € 16-20 mln. Aan de kostenkant bleef het gasolieverbruik in hoeveelheid en prijs min of meer gelijk aan dat van 2018, de technische kosten daalde iets en die van de bemanning nog meer. Op Agrimatie treft u alle cijfers aan.
Zorgen blijven bestaan
Het jaar 2019 mag dan minder goed zijn geweest, 2020 lijkt een ‘verloren jaar’ te worden voor de kottervisserij als gevolg van de COVID-19 uitbraak. De afzetmarkt is voor de meeste visserijproducten flink verstoord geraakt door de sluiting van de horeca in binnen- en buitenland. De prijzen voor garnalen staan het hele jaar al onder druk door problemen met de afzet en de verwerking in het buitenland. De prijzen voor duurdere (horeca-) vissoorten als tarbot, grote tong en griet zijn uitzonderlijk laag dit jaar. De markt voor Noorse kreeft was vorig jaar al zwak maar is verdere verzwakt door het wegvallen van afzetmarkten en de grote voorraden in vooral het buitenland. De prijs van schol bleef wel enigszins op niveau wat ook voor andere (diepvries-) soorten geldt. De prijs van (kleinere) tong daalde gedurende het jaar een aantal keren vanwege afzetproblemen door COVID-19. De Nederlandse PO’s hebben verschillende keren met goedkeuring van de overheid noodmaatregelen moeten treffen voor tong, garnalen en Noorse kreeft. De vangsten werden beperkt om ze in evenwicht te kunnen brengen met de marktvraag.
Een andere zorg betreft de Brexit. De inzet van de Europese Unie bij de onderhandelingen met het Verenigd Koninkrijk is om de vrije toegang tot de markten te blijven koppelen aan die van de viswateren. Het Verenigd Koninkrijk wil beiden loskoppelen; wel vrije hun goederen op de EU-markt afzetten maar EU-vissers weren of slechts onder voorwaarden toegang tot de VK-wateren geven. Het wordt nog spannend hoe dat gaat aflopen. Premier Boris Johnson lijkt op een harde no-deal Brexit aan te koersen. Dat zou betekenen dat er geen akkoord ligt op 1 januari 2021 en dat de kottervloot dan geen toegang heeft tot de Britse wateren terwijl ze daar jaarlijks 35% van haar besomming maakt.
De derde grote zorg is die van de industrialisatie van de Noordzee of wel het Noordzee akkoord. In navolging van de Nederlandse Vissersbond en PO Urk heeft de gehele kottervisserij niet getekend voor het Noordzee akkoord. De Noordzee wordt een nieuw wingebied voor energie, deze keer geen gaswinning maar wind. De gevolgen voor de visserij en voor het ecosysteem zijn immens. Een operatie “Centurion” is nodig om de visserij te kunnen aanpassen aan de nieuwe werkelijkheid zoals die wordt gepresenteerd. Het Noordzee akkoord dat nu voorligt voldoet niet aan die definitie.
Lichtpunten
Zijn er dan helemaal geen lichtpunten? Natuurlijk zijn die er maar in het geweld van alle bedreigingen worden die vaak vergeten. Allereerst is dat de veerkracht van de visserijsector zelf. Tegenslagen worden gevolgd door meevallers, pessimisme maakt altijd weer plaats voor optimisme. Het is het lot van iedereen die kiest voor deze sector. Het familiebedrijf zorgt voor extra dynamiek en veerkracht. Ten tweede is dat de toenemende vraag naar gezonde dierlijke eiwitten en daar staan vis, schaal- en schelpdieren vooraan in de rij. De vraag naar zeevruchten zal met een al maar toenemende wereldbevolking alleen maar blijven stijgen. Ten derde is dat de innovatiekracht van de visserman die niet voor één gat te vangen is. Lukt het niet hier dan proberen we het daar. Het verbod op de puls was een klap in het gezicht maar heeft ook het besef gebracht dat innovatie je gegund moet worden en dat het soms weer over een andere boeg moet. Hoe moeilijk ook, er zal een werkbaar alternatief worden gevonden. Er zal ook een oplossing worden gevonden om een boterham te kunnen verdienen op een steeds maar drukker wordende Noordzee. Ten vierde is het beroep van visserman uniek en spreekt tot de verbeelding. De visserman wordt in de ogen van de maatschappij gelukkig steeds (weer) meer gezien als de hoeder van de zee. En niet zoals sommigen graag doen geloven iemand die alleen maar schade toebrengt. Getuige ook het feit dat de visbestanden gezond zijn en duurzaam worden beheerd. Ten vijfde … vult u zelf maar in.
Voor meer informatie
Neem voor meer informatie contact op met Derk Jan Berends via 0527-698151 of secretariaat@vissersbond.nl.
