De staatshoofden en klimaatministers van Denemarken, Duitsland, België en Nederland hebben zich aan een gezamenlijke ambitie gecommitteerd om de Noordzee om te toveren tot de Groene Energiecentrale van Europa (Green Powerplant of Europe). Het aantal windturbines op de Noordzee zal fors toenemen om tegen 2050 in meer dan de helft in de Europese Unie haar behoefte aan duurzame energie te kunnen voorzien. Afgelopen woensdag 18 mei vond in het Deense Esbjerg de ‘North Sea Wind Summit’ plaats waar België, Denemarken, Duitsland en Nederland een verklaring hebben getekend over de versnelde uitrol van windparken in de Noordzee. De ruim 10.000 wieken die het beeld van de Noordzee gaan bepalen worden niet door iedereen met gejuich ontvangen. Dat er grote zorgen zijn bij de visserij, de scheepvaart en defensie over de effecten voor hun activiteiten is begrijpelijk. Natuur- en milieuorganisaties zijn optimistischer maar maken zich wel zorgen om de effecten op de natuur. En zelfs de windenergiesector zelf maant tot voorzichtigheid. Het ecosysteem op de Noordzee mag niet het kind van de rekening worden en in het kielzog daarvan ook niet de visserman.
Commitment van 4 Noordzeelanden
De opschaling naar grootschalige windenergie zal in twee stappen gaan: eerst 65 gigawatt in 2030 en dan minimaal 150 gigawatt in 2050. Halverwege deze eeuw zal de Europese Unie voor de helft klimaat neutraal van energie voorzien worden. Tegelijk zal ook de productie van waterstof worden opgeschaald naar 20 gigawatt in 2030 en daarna nog verder. Nederland en Denemarken gaan samenwerken aan de infrastructuur van energie-eilanden om de opgewekte stroom aan land te kunnen brengen. In totaal zijn er drie verklaringen getekend afgelopen woensdag: tussen staatshoofden, tussen de klimaatministers en tussen Nederland en Denemarken.
Minister Jetten voor Klimaat en Energie: ‘De samenwerking tussen de vier Noordzee-buurlanden is belangrijk voor ons – én Europa – om meer groene energie te produceren en minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen. Met de 150 gigawatt aan windenergie kunnen meer dan 200 miljoen Europese huishoudens voorzien worden van groene stroom. De vier landen bevinden zich in de unieke positie om gebruik te kunnen maken van wat de Noordzee biedt: veel windkracht en een ondiepe zeebodem. Het verbinden van de energiehubs en het delen van kennis en middelen helpen ons de gezamenlijke klimaat- en energiedoelstellingen te bereiken en ik kijk ernaar uit om dit samen verder te ontwikkelen.’ (bron: https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2022/05/18/nederland-en-noordzee-buurlanden-gaan-voor-150-gigawatt-productie-windenergie-op-zee-in-2050).
Oproep voor verantwoorde opschaling van wind op zee
De Nederlandse Wind Energie Associatie (NWEA) en de Stichting de Noordzee doen samen een opmerkelijke oproep aan de beleidsmakers om de opschaling van wind op zee vooral verantwoord te doen met het oog op de ecologie van de Noordzee.
Wij pleiten voor een integrale benadering waarin de versnelling van wind op zee samengaat met gebiedsbescherming, een gedegen tendersysteem vanuit de overheid en het verminderen van de risico’s van windparken op de ecologie. Zo voorkomen we dat het halen van de klimaatdoelen en het beschermen van de Noordzeenatuur elkaar in de weg gaan zitten. Ondanks uiteenlopende belangen moeten wij elkaar vinden in het algemeen belang van duurzame energie op een schone en gezonde Noordzee. Wij hopen van harte dat dát het uitgangspunt wordt voor heel Europa tijdens de top in Esbjerg. Aldus: Hans Timmers, voorzitter Nederlandse WindEnergie Associatie (NWEA) en Ewout van Galen, directeur a.i. Stichting De Noordzee, beide tevens onderdeel van het Noordzeeakkoord (bron: https://www.nwea.nl/oproep-aan-europa-versnel-wind-op-zee-verantwoord/).
Premier Rutte waarschuwde ook dat er wel balans moet blijven tussen de belangen van de visserij, natuur en energie: “We kunnen niet de Noordzee vol met windmolens zetten zonder overleg met de andere sectoren”.
Het kind van de rekening
Wie gaat de prijs betalen voor het industrialiseren van de Noordzee? Wat zijn de effecten op het ecosysteem van die vele windmolens, kabels, eilanden en andere infrastructuur die de komende 30 jaar op de Noordzee verschijnen. Welke maatregelen kunnen worden genomen om negatieve effecten van windenergie op vogels, vissen, bodemleven en zeezoogdieren tegen te gaan. Wageningen Marine Research probeert om de beleidsmakers te voorzien van wetenschappelijk inzicht om de juiste keuzes te kunnen maken. Het onderzoek naar het effect van grootschalige windenergie op de natuur werd in 2021 al gepresenteerd. Lees ons artikel hierover.
Optimisten geloven zelfs dat windenergie de natuur rijker zullen maken. Kunstmatige structuren aanleggen waarop de natuur zich kan ontwikkelen. Allemaal prachtig een cultuurlandschap onder water maar de oernatuur, het unieke ecosysteem van de Noordzee, raken wij voorgoed kwijt. Hoe mooi het ook wordt gepresenteerd, windenergie en natuur gaan goed samen, het zal nooit meer hetzelfde zijn. Dat is een politieke keuze die deze generatie maakt voor de toekomstige generaties.
De visserman ziet het met lede ogen aan. Rijke visgronden worden vernield en onbegaanbaar gemaakt. Het oneindige uitzicht is niet meer want overal zijn het wieken die draaien aan de horizon. Afgezien van de emotionele pijn die dit met zich meebrengt is er vooral ook het ontbreken aan toekomstperspectief voor het visserijbedrijf. De bakens verzetten is wat een visserman gewend is te doen maar deze grootschalige verandering van de Noordzee gaat alles te boven. Een enkeling zal best wel een boterham met visserij kunnen blijven verdienen in de toekomst, tussen de palen van de windturbines, maar voor de meeste visserijbedrijven is het einde van een lange geschiedenis. Als de beleidsmakers niet van koers veranderen zal niet alleen de Noordzee maar ook de visserman de rekening betalen voor de Green Powerplant van Europa. Hoe groen is dat?
Voor meer informatie
Contact opnemen met het team Nederlandse Vissersbond/PO Delta Zuid, vragen naar Derk Jan Berends, T 0527-698151 of secretariaat@vissersbond.nl.