De milieuorganisaties Natuur & Milieu, Stichting De Noordzee, Vogelbescherming Nederland en het Wereld Natuur Fonds presenteren hun visie op de toekomst van de Noordzee. Dit met het oog op maar één uitkomst: de Noordzeenatuur moet beter worden beschermd en versterkt, én onze activiteiten op de Noordzee moeten aangepast worden naar wat de Noordzee aankan. In de visie schetsen de organisaties hoe een nieuw, gezond, robuust ecosysteem eruit kan zien en welke acties er nodig zijn tussen nu en 2040 om dat te bereiken.
Noordzee als natuurgebied op het spel
In de inleiding van de visie wordt betoogd dat de Noordzee ons grootste natuurgebied is, maar dat de ecologische kwaliteit nu al tientallen jaren achteruit gaat doordat er steeds meer sectoren de afgelopen eeuw gebruik begonnen te maken van de Noordzee: om te vissen, kabels en pijpleidingen en vaarroutes aan te leggen, de winning van olie, gas en zand en ook met de opwekking van energie. De waarde van de Noordzee als natuurgebied staat hiermee op het spel, zo stellen de organisaties in hun Noordzeevisie 2040.
Tegenstrijdigheden
Voorzitter Johan K. Nooitgedagt van de Nederlandse Vissersbond reageert hierop: “De Noordzee was inderdaad ooit het grootste natuurgebied in onze onmiddellijke nabijheid, maar waarom zijn er dan ooit zoveel concessies gedaan? Waarom een vergelijking met meer dan 100 jaar terug? Ook bij een referentie maak je een keuze. Daarbij is de meest belangrijke keuze juist nog recent gemaakt, zonder enige kritiek of voorbehoud, door de betreffende organisaties in het Noordzee Akkoord. Dit lijkt op meten met twee maten: eerst laten gebeuren en daarna allemaal voorwaarden stellen. Er zitten tegenstrijdigheden in dit verhaal en dus een visie op ‘slappe ankergronden’. Heb gewoon het lef om te zeggen dat je hebt meegewerkt aan het industriegebied Noordzee met een ‘spaghetti-brei aan kabels en pijpleidingen’. Het is één grote gatenkaas geworden, maar niemand die dat ziet want het zit onderwater. Vissers weten dat al heel lang, maar die worden daar niet over gehoord”.
Internationaal masterplan
Met de visie willen de milieuorganisaties laten zien aan welke knoppen er gedraaid moet worden om het gezonde, veerkrachtige, robuuste en soortenrijke ecosysteem te bereiken. Dit vraagt vanuit elke actieve sector op de Noordzee het verlagen van de negatieve impact en het grijpen van kansen voor het versterken van het ecosysteem. Een economische activiteit moet zoveel mogelijk een positieve bijdrage aan de natuur leveren. De milieuorganisaties pleiten ervoor dertig procent van de Noordzee beter te beschermen, waarvan tien procent strikt. Wat daar in elk geval voor nodig is, is een internationaal masterplan voor samenwerking tussen de verschillende Noordzeelanden. In dat plan moeten afspraken komen over de manieren en de plekken waarop economische activiteit kan plaats vinden op de Noordzee. Het behoud en versterking van de natuur moet daarbij het uitgangspunt zijn.
Activiteiten combineren op de Noordzee
Een manier om activiteiten slimmer te combineren noemen de organisaties ook het voorbeeld dat men bodemberoerende visserij, het winnen van zand en bijvoorbeeld defensie-activiteiten zou kunnen combineren in een gedeelte van de zee. Zo kan er elders ruimte vrijkomen om de zee beter te beschermen.
Voorzitter Johan K. Nooitgedagt reageert: “De visserij heeft haar aandeel al ingeleverd door 75% te reduceren in capaciteiten en volumes. Die drukfactor is passé. Wij geven als visserijsector thans een positieve bijdrage door er gewoon te zijn, met oog en oren voor de natuur. Dat zal steeds meer blijken, want wij zijn waarschijnlijk de enige die van deze waternatuur leven. Vissers komen weer talloze nieuwe (eerder verdwenen) soorten tegen, maar durven het niet te melden omdat ze angstig zijn dat er dan weer een dikke rode streep (gesloten!) rond zo’n gebied wordt getrokken”.
Grote verschuivingen op de Noordzee
In de conclusie betogen de milieuorganisaties dat met deze visie grote verschuivingen zullen optreden, maar dat dit niet hoeft te betekenen dat sectoren zullen verdwijnen. De natuur moet nu weer de ruimte krijgen, nadat het dit honderden jaren heeft ingeleverd. Dat zal ten koste gaan van de ruimte voor andere activiteiten, maar door het slim combineren van activiteiten en een transitie door te maken naar andere manieren om je beroep uit te oefenen, is er zowel voor de natuur als de mens een toekomst op de Noordzee, zo wordt gesteld in de Noordzeevisie.
“Deze Noordzee visie 2040 van de betreffende ngo’s is een verhaal alsof je nu wilt voorstellen om ‘bergen graan te gaan verbouwen en oogsten tussen de Bijlmer flatgebouwen’. Dan had je toch echt eerder andere keuzes moeten maken!” aldus voorzitter Nooitgedagt van de Nederlandse Vissersbond met een kritische blik op deze visie.
Wat ontbreekt er aan het verhaal ‘visie 2040’?
“Ik mis het betoog over de vervuilingen en verslechtering van de waterkwaliteit via rivieren en andere uitwateringen. Vervuilingen die er wel zijn, maar die je niet ziet. Denk aan plastics, PFAS, dioxinen en andere ongerechtigheden die als lozingen uiteindelijk in de Noordzee terecht komen. Daar maakt de visserijsector zich wel zorgen over en daar zou je samen in op kunnen trekken. Dat zijn de moeilijke knoppen om aan te draaien, maar het zou niet misstaan dat ook deze vergelijking met het jaar 1880 in deze visie zou worden gemaakt”, concludeert voorzitter Nooitgedagt.
Klik hier om de Noordzeevisie 2040 van de organsiaties Natuur & Milieu, Stichting De Noordzee, Vogelbescherming Nederland en het Wereld Natuur Fonds in te zien.
Voor meer informatie
Contact opnemen met het team Nederlandse Vissersbond via T 0527-698151 of secretariaat@vissersbond.nl, vragen naar Johan K. Nooitgedagt.
Johan K. Nooitgedagt
