Recentelijk kwam icoon David Attenborough met een nieuwe documentaire: Ocean. De documentaire gaat in op het belang van de oceaan en de impact van menselijk handelen op de staat van onze wereldwateren. Met de film roept Attenborough op om behoedzamer om te gaan met de oceaan, omdat het huidige gebruik van de zee en al haar leven en grondstoffen in de toekomst wellicht catastrofale gevolgen met zich mee kan brengen.

Bron van bestaan

De beelden van de kwetsbaarheid en de immense schoonheid van het onderwaterleven zijn indrukwekkend en aangrijpend. En dat is goed. Vissers herkennen deze schoonheid en kwetsbaarheid als geen ander. De oceaan is tenslotte de bron van hun bestaan. Daarom stelt het ons teleur om te zien hoe in deze belangrijke producties vaak een cruciaal aspect ontbreekt: de stem van de visser, en de grote stappen die zij zetten richting duurzaamheid.

Eenzijdig beeld

Wij begrijpen de zorgen over de toekomst van de oceaan. Een groot deel van onze leden leeft er immers van. De gedachte dat de zee, die ons generaties lang heeft gevoed, uitgeput raakt, is iets wat juist de vissers aangaat. Juist daarom is het zo jammer dat documentaires vaak een eenzijdig beeld schetsen, waarin de visserijsector uitsluitend als probleem wordt neergezet. In vergelijking met 20 jaar geleden zijn bijvoorbeeld de meeste visbestanden in de Noordzee er júist op vooruit gegaan, volgens Wageningen Marine Research. Want terwijl het grote publiek zich vergaapt aan de onderwaterwereld vanaf de bank, staan vissers dag in, dag uit oog in oog met de realiteit van de zee. Zij ervaren de grilligheid van het weer, de overvloed en de schaarste in de verschillende bestanden en zien deze veranderingen met eigen ogen aan, in real time.

Misvattingen

De bewering dat vissers de natuur uitputten zonder erom te geven, is een pijnlijke misvatting. Zij zijn de eersten die beseffen dat een gezonde zee in het eigen belang is. Zonder vis, geen toekomst voor de bedrijven, geen brood op de plank. De kennis van de zee is niet alleen academisch, maar ook doorleefd. Deze kennis, vaak doorgegeven van vader op zoon, is onmisbaar voor een duurzaam beheer van de visbestanden. Er wordt direct gezien wanneer visstanden onder druk staan, en methoden worden daarop aangepast – soms nog voordat de wetenschap de cijfers heeft bevestigd.

Bovendien wordt vaak voorbijgegaan aan de enorme inspanningen die de visserijsector levert om te verduurzamen. Bijvoorbeeld door:

Investeringen in innovatieve vistuigen: Lichtere netten, slimme sensoren en selectievere vangstmethoden die bijvangst minimaliseren en de bodem minder belasten. Denk aan technieken die minder diep ploegen of zelfs ‘zweven’ over de bodem.

Duurzame schepen: Vissers investeren miljoenen in het verduurzamen van de vloot, elektrische aandrijving, isolatie voor opslag en moderne apparatuur waardoor selectiever gewerkt kan worden.

Certificering en samenwerking: Vissers werken wereldwijd samen met wetenschappers en natuurbeschermers om duurzame vangstquota vast te stellen en deel te nemen aan certificeringsprogramma’s zoals het MSC keurmerk, die transparantie en verantwoorde visserij garanderen.

Wijzigend beleid

Dit terwijl telkens veranderend beleid zowel vanuit Nederland, als de landen om ons heen en de Europese unie, het de vissers absoluut niet makkelijk maakt. Wijzigingen in beleid laten zien dat investeringen in verduurzaming een grote gok kunnen zijn. Denk aan de pulsvisserij, waar vele vissers investeringen troffen om vervolgens niet meer te mogen vissen met deze duurzamere vistechniek. Dat terwijl deze vistechniek wetenschappelijk bewezen duurzamer is dan traditionele vistechnieken.

Kansen geven

Ondanks dit soort tegenslagen, die momenteel nog steeds voorkomen, blijven onze vissers er op uit trekken. Visser zijn is geen beroep, het is een manier van leven. Leven in samenwerking met het water en de natuur. Het is begrijpelijk dat er geïnvesteerd moet worden in een duurzame sector, maar laten we onze vissers dan ook de kans geven dit te doen.

Erkenning

Het zou de impact van dit soort documentaires enorm vergroten als er ook aandacht zou zijn voor deze kant van het verhaal. Laat zien hoe vissers en hun families leven met de zee, hoe zij de verschuivingen in ecosystemen als eerst opmerken, en hoe zij zich inzetten voor een duurzame toekomst. Laten we erkennen dat de vissersgemeenschap een onmisbare partner is in het beschermen van de oceanen.