Visserman Hans is net 2 dagen terug van vakantie als we in gesprek gaan over zijn leven als visserman. “We hebben heerlijk uitgerust en ik ben weer klaar om naar zee te gaan. Ik denk dat ze mij thuis ook weer weg willen hebben.” Lacht Hans.
Van A naar B
De 40-jarige visserman woont met zijn vrouw en 2 kinderen in het Friese Makkum. In zijn vrije tijd vindt Hans het heerlijk om te zeilen met zijn familie. “Wij hebben een eigen zeilboot en hiermee gaan we op vakantie zo gauw als het mogelijk is. Dit vinden we allemaal heerlijk om te doen en dit doen we dus zo vaak als het kan.” Vertelt Hans. Als Hans een ander beroep zou moeten kiezen, verlaat hij het water zeker niet. “Op het moment ben ik bezig met het halen van mijn groot vaarbewijs. Als ik niet meer zou mogen of kunnen vissen, zou ik wel op een sleepboot of iets dergelijks willen werken. Een bedrijf als Boskalis trekt mij bijvoorbeeld wel, maar enkel van A naar B varen is helemaal niks voor mij.” Aldus Hans.
Variërende visserij
Met de bijna 20 meter lange WON-77 ‘Wietske’ en zijn 2 bemanningsleden vaart Hans op de Waddenzee, de Noordzee en op het IJsselmeer. In de Waddenzee en de Noordzee vist hij op garnalen en op het IJsselmeer vist Hans op brasem, snoekbaars, paling en voorn. Hierbij maakt hij gebruik van de garnalen-, zegen-, fuiken- en staandwantvisserij.
Bijzondere vondst
Een van de leukste dingen die Hans heeft meegemaakt op de kotter is het opvissen van twee baardmankruiken. “Wij hadden altijd de regeling dat degene die aan de bakboordzijde iets in het net vindt het mag houden en voor de stuurboordzijde idem dito. Wij waren vlak onder Texel aan het vissen toen wij aan beide kanten een baardmankruikje in het visnet vonden. Mijn vader en ik hebben er beide nu eentje op de schouw staan in huis.” Vertelt Hans enthousiast. “Wat ik ook ontzettend mooi vindt om te vertellen is het feit dat ik mee heb mogen maken dat het IJsselmeer zo’n rijk gebied was. 15 jaar geleden hebben wij hier ontzettend grote vangsten met brasem uit mogen halen en dat zal je nu nooit meer zien.” Aldus Hans.
5e generatie
De visserij zat er bij Hans al vroeg in. “Ik ben erfelijk belast van beide kanten. Mijn vader is visserman en mijn moeder is vissersdochter. De eerste tekening die ik vroeger maakte was volgens mij al een kotter dus het kon eigenlijk niet anders. Ik ben nu de 5e generatie visserman bij ons in de familie.” Vertelt Hans. “Na mij zal de visserij in de familie waarschijnlijk wel ten einde komen. Mijn zoon van 11 toont tot nog toe geen interesse in de visserij en met alle onzekerheden in de sector zal ik dit ook niet aanmoedigen. Mijn dochter van 9 wilt later graag haar eigen boerderij dus helemaal stoppen zullen we nooit.” Aldus de visserman.
Vergeet niet te genieten
Hans heeft jaren met zijn vader gevist op de WON-77. In 2010 heeft Hans de kotter volledig overgenomen van zijn vader. In de jaren dat Hans met zijn vader heeft gevist heeft hij veel geleerd van hem. Het belangrijkste wat hij heeft geleerd is om niet te vergeten te genieten. “Mijn vader zei altijd ‘Zet je wekker een uurtje later en je vist met plezier tot je 65e, want als je op je 65e nog moet gaan genieten ben je mooi te laat.’ Ditzelfde wil ik mijn kinderen later ook meegeven. Je werk moet je passie zijn en zou zeker niet per se om het geld moeten draaien.” Vertelt Hans.
De proef op de som
Nadelen van de visserij zijn voor Hans dat de regelgeving tegenwoordig veel wordt gebaseerd op aannames, emoties en onwaarheden en dat de feiten niet meer tellen in het verhaal. “Het beleid wordt meer en meer en opgestapeld om het de vissers zo moeilijk mogelijk te maken. Er komt een keer een jaar dat de garnalen slecht zijn en dan krijgen wij alle schuld er van.” Vertelt de garnalenvisser. “Ik denk ook dat de visserij over 20 jaar veel meer gestructureerd zal zijn dan nu en wij zullen daar productief aan mee moeten werken. Als ik zelf minister was, zou ik dan ook alle beleidsmedewerkers bij het ministerie nalopen om te checken of deze geen dubbele agenda hebben. De minister draagt dan wel ministeriële verantwoordelijkheid maar verder heb ik niet het idee dat zij veel invloed uit kan oefenen op het beleid wat gemaakt wordt. Verder zou ik ook van alle beleidsregels die gemaakt zijn in de afgelopen 10 jaar, de proef op de som willen nemen. Hier bedoel ik mee dat wanneer een beheersregel is ingesteld, er gekeken moet worden of deze zin heeft gehad en dat anders de regel geschrapt zou moeten worden. Mocht de regel werken moet deze zeker behouden worden maar verander dan niet de spelregels zodat deze niet meer werkt.” Legt Hans uit.
Toekomst van het IJsselmeer
Wanneer ik Hans vraag naar de toekomst van de IJsselmeervisserij schrikt hij even. “Ik heb hier wel een idee van maar ik hoop echt niet dat het uit komt. Ik zie de toekomst hier voor me als ‘We trekken aan het kortste eind.’ En dit zal betekenen dat iedereen weg moet uit het gebied. Derk Jan Berends kan het vuur uit zijn vingers typen voor ons, maar we zijn simpelweg met een te kleine groep om belangrijk gevonden te worden. Aan de andere kant zeg ik altijd dat er zeker wel een visserman overblijft, maar de gunfactor vanuit het ministerie mist gewoon heel erg op het moment. 15jaar terug konden wij onze IJsselmeervergunning het hele jaar door gebruiken en dat is nu nog maar 7 dagen.”
IJsselmeervisser tot in het diepst van je hart
De IJsselmeervisserij betekent veel voor de visserman, financieel maar ook emotioneel gezien. De zegenvisserij vormt voor Hans al gauw 10% tot 15% van de jaaromzet. “Als de garnalenvisserij soms goed gaat, kun je 2 weken vissen en sta je qua opbrengsten gelijk aan een hele winter brasem vissen, maar zo is het andersom ook. Het voordeel hier van is, is dat het meer rust geeft; je kunt meer kanten op dus het komt sowieso goed.” Legt Hans uit. Op emotioneel gebied raakt het Hans echter wel hard. “Ik heb ’s nachts nog nooit een tel wakker gelegen over de visserij aan de zoute kant maar met de IJsselmeervisserij kan ik mij echt nachten bezig houden. De visserij in dit gebied heb je een band mee die heel anders is dan garnalenvissen. Juist omdat je met zo’n kleine groep over blijft, is het bijzonder dat je er nog bent. IJsselmeervisser ben je tot in het diepst van je hart.” Vertelt Hans.
De natuur
Het mooiste aan de visserij in dit gebied is voor Hans dan echt het leven wat je er uit haalt en de flexibiliteit van de natuur. “Juist in dit gebied kun je goed meemaken hoe goed de natuur het zelf wel regelt. Het herstelt zich altijd of er komt iets anders voor in de plaats. Het is prachtig om te zien dat de natuur ons elk jaar niet in de steek laat.” Aldus Hans.
De Nederlandse Vissersbond
“De Vissersbond is onze belangenbehartiger in zowel de Noordzee als Waddenzee en op het IJsselmeer. Contingenten worden hier beheerd en de bemanningszaken worden uitstekend geregeld. Wij zijn volgens mij sinds 1967 lid bij de Bond en ik ben er nog altijd super tevreden mee. Zoals ik eerder al noemde typt Derk Jan het vuur uit zijn vingers als het moet en dit wordt zeer gewaardeerd door ons als IJsselmeervissers. En uiteraard de gesprekken, koffie en gezelligheid op kantoor bij Monique mogen niet ontbreken.” Vertelt Hans lachend.
