Over Visserij
Onze vloot
De Nederlandse vissersvloot is veelzijdig, innovatief en sterk verbonden met eeuwenoude tradities. Dagelijks zorgen vissers voor de aanvoer van verse vis, schaal- en schelpdieren uit onder andere de Noordzee, Waddenzee, het IJsselmeer en de kustwateren. Dat gebeurt met verschillende typen vaartuigen én met een breed scala aan vangsttechnieken, afgestemd op soort, gebied en seizoen.
Visserijtechnieken
Langs de Nederlandse kust wordt veel gevist. Maar onze vissers varen ook verder de Noordzee op. Daar vangen ze vis en schaaldieren, die uiteindelijk bij ons op bord belanden. Wil je weten hoe de vis gevangen wordt? Hieronder leggen we de meest gebruikte technieken uit.
Visserij op zee
Boomkorvisserij
De boomkor is een traditioneel en robuust vistuig waarbij een sleepnet over de zeebodem wordt getrokken. Het net wordt opengehouden door een horizontale metalen balk — de “boom”.
Gewone boomkor gebruikt wekkerkettingen om vissen zoals tong en schol op te schrikken van de bodem, zodat ze in het net zwemmen.
Garnalenboomkor maakt gebruik van klossenlijnen (kunststof of rubberen bollen) die de bodem minder beroert en specifiek gericht op grijze garnalen.
Bordentrawl (ottertrawl)
Bij bordentrawlvisserij houden zogenaamde otterborden het net open tijdens het slepen. De borden glijden over de bodem, waarbij vis zoals langoustines, wijting of poon wordt gevangen.
Bij twinrig wordt met twee netten gevist, die aan elkaar verbonden zijn.
In sommige gevallen wordt quadrig toegepast (vier kleinere netten aan elkaar verbonden).
Flyshoot
Flyshootvisserij — ook wel Deense ringzegen genoemd — is een dynamische en selectieve techniek. Het net wordt in ruitvorm uitgezet met twee lange lijnen. Tijdens het binnenhalen slepen deze lijnen over de bodem, waarbij stofwolken ontstaan die vissen richting het net leiden. Deze methode heeft relatief weinig bodemimpact en kent een lage bijvangst.
Schelpdiervisserij
Voor het vissen op schelpdieren zoals kokkels en mosselen wordt gebruikgemaakt van een zuigkor. Hierbij wordt een klein deel van de bodem met water losgespoeld, waarna de schelpdieren worden opgezogen. De techniek is intensief, maar zeer plaatselijk toepasbaar.
IJsselmeervisserij
Op het IJsselmeer en aangrenzende binnenwateren wordt voornamelijk gevist met passieve vistuigen, gericht op soorten als snoekbaars, paling, brasem en rode baars. De IJsselmeervisserij is kleinschalig, seizoensgebonden en sterk gereguleerd. Vissers beschikken over generaties aan lokale kennis en beheren hun visgronden met zorg en toewijding.
Staand want
Deze netten – ook wel staande netten genoemd – worden op diepte in het water geplaatst en dagelijks geleegd. Door de maaswijdte van het net (bijvoorbeeld 101 mm) is deze methode zeer selectief, gericht op volwassen vis, en met minimale bijvangst. Het staande nettenseizoen loopt van 1 juli tot 15 maart.
Fuikenvisserij
Fuiken zijn trechtervormige netten die vis op natuurlijke wijze geleiden. Deze visserij vindt vooral plaats tussen 1 mei en 31 augustus en wordt veel gebruikt voor paling. De techniek is effectief, visvriendelijk en wordt vaak gecombineerd met handmatige sortering aan de kant.
Elke vistechniek binnen de Nederlandse vloot vraagt om vakmanschap, respect voor de natuur en een continue inzet voor duurzaamheid en innovatie. Onze vissers dragen hun vak met trots — van de Noordzee tot het IJsselmeer.
Innovatie en Duurzaamheid
De Nederlandse Vissersbond zet zich ook in om de Nederlandse vloot te vernieuwen en te verduurzamen. Daarom steunt zij onderzoekers met projecten en geeft zij advies aan haar leden. Zo wordt de Nederlandse vloot steeds groener! Zo zetten onze vissers zich in om steeds zuinigere schepen te ontwikkelen, door bijvoorbeeld een diesel elektromotor te installeren.
Innovatieve visserij technieken
Ook werken wij hard aan niewe vistechnieken die beter zijn voor de vissen en het milieu. Een kleine aanpassing aan het tuig kan een hoop schelen!
Pulsvisserij
Pulsvisserij is een innovatieve visserijtechniek waarbij platvissen zoals tong en schol met kleine elektrische pulsen van de zeebodem worden opgeschrikt en zo in het net zwemmen. In tegenstelling tot de traditionele boomkorvisserij – waarbij kettingen over de bodem slepen – zorgt het pulstuig voor veel minder bodemberoering en bijvangst. Bovendien is het brandstofverbruik aanzienlijk lager.
Ondanks deze voordelen heeft het Europees Parlement in 2019 besloten tot een verbod op pulsvisserij. Sinds 1 juli 2021 mag de techniek niet meer worden toegepast. Het besluit werd genomen uit voorzorg, mede vanwege zorgen over dierenwelzijn en het ontbreken van lange termijnstudies. Pulsvisserij blijft echter een goed voorbeeld van de zoektocht naar duurzamere en selectievere vismethoden binnen de sector.
Sumwing
De SumWing is een innovatief alternatief voor de traditionele boomkor. Door zijn gestroomlijnde vorm ‘zweeft’ het tuig deels boven de zeebodem, waardoor het brandstofverbruik afneemt en het bodemleven minder wordt verstoord. Een belangrijke stap richting een meer duurzame visserij, zonder concessies te doen aan de vangst van tong en schol.
Kiwikuil
De Kiwikuil, ook wel FloMo-kuil genoemd, is een vernieuwend nettype dat zorgt voor een rustigere waterstroom in het net. Hierdoor raken vissen minder beschadigd, wat de overlevingskans van ondermaatse vis vergroot en de kwaliteit van de vangst verbetert. In samenwerking met Wageningen Marine Research en vissers werkt de Nederlandse Vissersbond aan de doorontwikkeling van deze techniek voor toepassing in de boomkor- en twinrigvisserij.
Visserijonderwijs
Visser word je niet van de ene op de andere dag. Het vak vraagt om kennis, praktijkervaring en een sterke affiniteit met het leven op zee. Maar minstens zo belangrijk zijn de juiste papieren. Wie beroepsmatig aan de slag wil in de visserij, dient te beschikken over een erkende opleiding en geldige vaarbevoegdheid.
Opleiding en Scholing
MBO-opleidingen in de visserij
In Nederland worden visserijopleidingen aangeboden op drie niveaus binnen het middelbaar beroepsonderwijs (MBO):
MBO-2 (SW6)
MBO-3 (SW5)
MBO-4 (SW4)
Deze opleidingen zijn specifiek gericht op het werken aan boord van vissersschepen. Afhankelijk van het niveau bereidt de opleiding studenten voor op functies als stuurman, werktuigkundige of een combinatie van beide. De opleidingen zijn gecertificeerd volgens de STCW-F-normen, wat betekent dat zij voldoen aan internationale eisen voor veiligheid en vakbekwaamheid in de visserij.
Opleidingslocaties
Er zijn in Nederland diverse erkende onderwijsinstellingen waar visserijopleidingen worden aangeboden, waaronder:
STC Group (Stellendam, Katwijk)
Firda (Urk)
Vonk (Den Helder)
NOVA College (IJmuiden – contractonderwijs)
Hogeschool Zeeland / MBO De Ruyter (Vlissingen)
Meer informatie over de inhoud van de opleidingen, toelatingseisen en open dagen is te vinden op de websites van de betreffende scholen.
Duale en maritieme opleidingen
Traditioneel werden visserijstudenten opgeleid via een zogeheten duale opleiding: een gecombineerde leerweg waarin zowel navigatie (schipper/stuurman) als werktuigkunde (machinist) aan bod komen. Hiermee zijn afgestudeerden breed inzetbaar aan boord en beschikken zij over ruime doorgroeimogelijkheden.
Tegenwoordig zijn er ook semi-duale opleidingen met een bredere maritieme insteek, zoals de opleiding tot Maritiem Officier met visserijspecialisatie. Dit biedt studenten extra flexibiliteit om ook in andere maritieme sectoren werkzaam te zijn.
Vaarbevoegdheid
Vaarbevoegdheid aanvragen
Na het succesvol afronden van een visserijopleiding kan bij KIWA een vaarbevoegdheidsbewijs worden aangevraagd. De exacte bevoegdheid hangt af van het behaalde diploma en het vaargebied waarin men wil werken (kustvisserij tot 30 zeemijl of onbeperkte vaart).
Naast de opleiding is ook een aantoonbare vaartijd van belang. Deze praktijkervaring is nodig om toegang te krijgen tot hogere functies en aanvullende certificaten.
De juiste papieren
Verplichte trainingen en certificaten voor vissers
Iedereen die aan boord werkt van een Nederlands vissersvaartuig, van schipper tot bemanningslid, moet beschikken over een aantal verplichte certificaten en trainingen. Deze eisen zijn bedoeld om de veiligheid, gezondheid en vakbekwaamheid aan boord te waarborgen.
Verplichte certificaten voor alle bemanningsleden:
Medische keuring
Verplicht voor ieder bemanningslid. Geldigheid: 2 jaar.Basisveiligheid voor vissers (Basic Safety Training Fisheries)
Bevat o.a. EHBO, overleven op zee, persoonlijke veiligheid en brandbestrijding. Geldigheid: onbeperkt.
Aanvullende certificaten op basis van functie en vaargebied:
Medische eerste hulp aan boord (Medical First Aid)
Verplicht voor reizen binnen 30 zeemijl. Geldigheid: 5 jaar.Medische zorg aan boord (Medical Care)
Verplicht voor reizen buiten 30 zeemijl. Geldigheid: 5 jaar.Reddingsmiddelen (Proficiency in Survival Craft and Rescue Boats)
Voor officieren (SW5/SW4). Bedienen van reddingsboten en vlotten. Geldigheid: 5 jaar.Brandbestrijding voor gevorderden (Advanced Fire Fighting)
Voor officieren (SW5/SW4). Organisatie van brandbestrijding aan boord. Geldigheid: 5 jaar.
Marifoon- en zendcertificaten:
Afhankelijk van de communicatieapparatuur aan boord zijn de volgende certificaten vereist (afgegeven door Agentschap Telecom):
Basiscertificaat Marifonie – voor binnenwateren
Marcom-B – voor kustwateren (tot 30 zeemijl)
Marcom-A – voor wereldwijd gebruik op zee (vanaf 30 zeemijl)
Let op: Alleen trainingen erkend door de ILT (Inspectie Leefomgeving en Transport) zijn geldig voor het aanvragen van vaarbevoegdheid. Controleer altijd of je opleider voorkomt op de ILT-lijst met erkende trainingen.
Visserij in Cijfers
Hoe groot is de Nederlandse vloot? Hoeveel vis eet een Nederlander gemiddeld? Wetenschappelijk onderzoek geeft antwoord op deze en nog veel meer vragen. De resultaten van verschillende van deze onderzoeken vormen een basis voor het maken van beleid.
Feiten en cijfers over
de Nederlandse vloot
- De Nederlandse vloot telde begin 2025 nog maar 212 kotters.
- 20 Jaar geleden telde onze vloot 367 schepen.
- Meer dan 75% van de vissersschepen ouder is dan 20 jaar.
- Nederlandse vissers voerden in 2024 samen 316 miljoen kilo vis aan.
Onderzoek
Vanuit de Nederlandse en Europese visserijsector vinden doorlopend diverse onderzoeken plaats. Deze onderzoeken zijn vaak gericht op verduurzaming van de visserij, bijvoorbeeld door het testen van nieuwe visserijmethodes of het ontwikkelen van een duurzame verwerkingstechniek van vis, schaal- of schelpdieren aan boord of de omvang van een bestandssoort in een aangewezen zeegebied. De visserijsector werkt in deze onderzoeken samen met erkende wetenschappelijke instituten, zoals Wageningen Marine Research (WMR), Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) en International Council for the Exploration of the Sea (ICES).
De Nederlandse vloot
Jaarlijks doet Wageningen Economic Research onderzoek naar de economische situatie van de visserij. Dit onderzoek en de resultaten daarvan staan beter bekend als ‘Visserij in Cijfers’. Door kwantitatief en kwalitatief onderzoek onder de vloot, presenteert Wageningen Economic Research hun resultaten opgedeeld in de belangrijkste sectoren in de visserij-, schaal- en schelpdiersector.
De resultaten van Visserij in Cijfers worden gedeeld op www.agrimatie.nl.
Visconsumptie
Eten wij in Nederland eigenlijk veel vis? En welke vissoorten liggen dan het vaakst op het bord? Onderzoeksbureau GfK onderzoekt elk jaar in opdracht van het Nederlands Visbureau de ontwikkelingen in de huishoudelijke bestedingen van vis, schaal- en schelpdieren.
De resultaten van dit onderzoek zijn op te vragen via het Nederlands Visbureau.
Visveiling en afslag
De vangsten van Nederlandse kotters vinden hun weg via verschillende visveilingen verspreid over het land. Elke veiling heeft zijn eigen specialiteit – van garnalen in Lauwersoog en Harlingen tot platvis op Urk en Vlissingen. De prijzen die vissers ontvangen, verschillen per week en per afslag.
Benieuwd waar de belangrijkste visveilingen zich bevinden, hoe Visafslag Urk uitgroeide tot de grootste van Nederland, en waar je informatie vindt over actuele visprijzen?
