Een groep van internationale onderzoekers, onder andere verbonden aan Wageningen Mariene Research, heeft onderzoek gedaan naar de redenen waarom een technisch succesvolle innovatie als de pulsvisserij toch werd verboden door de het Europees Parlement. Een belangrijke conclusie is dat in het proces de sociale factoren, die tot brede acceptatie van de puls visserij hadden moeten leiden, onvoldoende aandacht hebben gehad. Als belangrijke stakeholders (belanghebbenden) vroeger in het proces waren betrokken, dan had dat geleid tot een betere samenwerking en een gedeelde visie op de vragen over het beheer en de effecten van de pulsvisserij op het marine ecosysteem. De onderzoekers doen ook aanbevelingen voor toekomstige innovatieprocessen in de visserij.
Geen brede acceptatie
Op 15 maart 2022 vond de wetenschappelijke publicatie van het onderzoek Socio-Technical Approaches are Needed for Innovation in Fisheries plaats. Voor het onderzoek is een questionnaire gebruikt die onder belangrijke stakeholders is verspreid. Opmerkelijk is dat Franse en Britse vissers, die vooral veel kritiek hadden op de pulsvisserij, niet hebben meegedaan aan het onderzoek. Uit het onderzoek komt naar voren dat de pulsvisserij weliswaar veel technische voordelen biedt, maar dat heeft niet geleid tot brede acceptatie door belangrijke stakeholders zoals (niet-puls) vissers, onderzoekers, lidstaten en natuur- en milieuorganisaties.
Betrokkenheid en weerstand
De betrokkenheid van stakeholders wordt in twee perioden onderscheiden. In de eerste periode van 2008-2014 waren het vooral de Nederlandse stakeholders (vissers en ngo’s) die werden betrokken bij de ontwikkeling van de pulsvisserij. Het Visserij Innovatie Platform werd opgericht waarmee de pulsvisserij als duurzame visserijtechniek een impuls kreeg. Als snel bleek de pulsvisserij veel belovend en de Nederlandse overheid, de vissers en de ngo’s stimuleerden het gebruik ervan in het kader van onderzoek omdat alleen experimenteel met de puls mocht worden gevist in afwachting van definitieve toelating door Brussel. Maximaal 5% van de boomkorvloot mocht met het experiment meedoen. In de tweede periode vanaf 2014 werd de druk vanuit Nederland met succes verder opgevoerd zodat meer schepen konden pulsen. Maar dat leidde wel tot weerstand in andere lidstaten over de manier waarop Nederland de vergunningen had geregeld in Brussel maar ook vanwege zorgen over de socio-economische en ecologische impact van de pulsvisserij. Ondanks alle inspanningen die (te laat) werden ingezet om belangrijke stakeholders alsnog te winnen voor de pulsvisserij, onder andere ondersteund met uitgebreid wetenschappelijk onderzoek, werd deze in 2019 verboden door het Europees Parlement.
Aanbevelingen
Een innovatie moet een ideaal (ideality) alternatief zijn voor wat tot dan toe beschikbaar was en in een verhouding dat de positieve effecten (possitive effects of benefits) groter zijn dat de som van de kosten (costs) en schade (harms). ICES heeft hier een formule voor bedacht die in het rapport wordt uitgelegd. Technisch kan een innovatieve visserijmethode worden beoordeeld op de criteria: vangstsucces, selectiviteit en impact op het marine ecosysteem. Maar ook de sociale, politieke en economische criteria spelen dus een belangrijke rol. Het blijft een politieke afweging in het zoeken naar een balans tussen vooral de positieve effecten van een innovatie en de schade die het voor anderen meebrengt aldus de onderzoekers. Een andere aanbeveling is om voor innovaties een onafhankelijk comité in te stellen die in kaart brengt welke potentiële stakeholders er zijn en wat de impact zou kunnen zijn van de innovatie. Op basis daarvan kan dan in een vroeg stadium begonnen worden om stakeholders te betrekken. Een andere aanbeveling is om grenzen te stellen aan de omvang van de experimentele onderzoekvloot.
Voor meer informatie
Contact opnemen met het team Nederlandse Vissersbond/PO Delta Zuid, vragen naar Derk Jan Berends, T 0527-698151 of secretariaat@vissersbond.nl.
Derk Jan Berends
