De afgelopen jaren heeft de Nederlandse Vissersbond samen met het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ), Wageningen Marine Research (WMR), Vogelbescherming Nederland en Meromar Seafoods B.V. onderzoek gedaan naar de duurzame vangst van de halfgeknotte strandschelp (Spisula subtruncata), ook wel bekend als ‘spisula’, in relatie tot de voedselvoorziening voor de zwarte zee-eend. Inmiddels wordt het project afgerond en ligt het onderzoeksrapport klaar.
Doelstelling project
Het uitgangspunt van dit project is dat door het verkrijgen van meer kennis over de oorzaken en gevolgen van de ontwikkelingen in het spisulabestand en de aantallen zwarte zee-eend een nauwkeurigere bandbreedte, en daarmee meer bedrijfszekerheid, ontstaat voor een duurzame schelpdiervisserij. Het project ‘Ruimte voor vogels en vissers’ (2018-2023) beoogt hiermee een handelingsperspectief te schetsen voor een duurzame visserij op spisula in de Nederlandse kustwateren.
Achtergrond project
Spisula was jaren geleden een dominante schelpdiersoort in de Nederlandse kustwateren, maar leek na het jaar 2000 door diverse factoren snel van de zeebodem te verdwijnen. De visserij op spisula werd daarom stilgelegd. Echter, in 2017 werd tijdens de jaarlijkse inventarisatie van de schelpdieren ineens de hoogste biomassa gemeten sinds de start van de meting in 1995. Door deze sterke toename van het bestand werd de spisulavisserij weer aantrekkelijk voor de sector.
De overheid is echter terughoudend om vergunningen te verlenen, mede omdat de spisula, samen met andere scheldiersoorten een belangrijke voedselbron voor de zwarte zee-eend is. De zwarte zee-eend is een beschermde vogelsoort waarvoor de instandhoudingsdoelstelling geldt dat er voldoende draagkracht (lees: voedsel) moet zijn voor 68.500 zwarte zee-eenden. Sinds het ineenstorten van het spisulabestand worden de beoogde aantallen echter niet of nauwelijks meer gehaald.
Het gezamenlijke onderzoek is opgezet om de relatie tussen spisula en zwarte zee-eenden goed te leren begrijpen, zodat een duurzame spisulavisserij mogelijk is en er voldoende voedsel beschikbaar blijft voor de zwarte zee-eenden.
Advies beheersmaatregelen visserij
Volgens het rapport dat door dit project opgesteld kon worden, zouden er voor de visserij een paar passende beheersmaatregelen doorgevoerd moeten worden. Zo zou in de Passende Beoordeling voor spisulavisserij binnen N2000-gebieden en in bijvoorbeeld een MSC-beheerplan (voor de rest van de Nederlandse kustwateren) kunnen worden meegenomen dat er in (een bepaald deel van) de winter niet op schelpdieren wordt gevist in voor eenden belangrijke gebieden, zodat de overwinterende eenden dan niet verstoord worden en daardoor geen energie en tijd verliezen om te eten.
In de rest van het jaar zou de visserij zich kunnen beperken tot een van tevoren vastgelegd deel van dat bestand, zodat het schelpdierbestand op een duurzaam niveau kan worden gehouden. Dit is bijvoorbeeld te verwezenlijken door de toepassing van een Harvest Control Rule (als onderdeel van een nog aan te vragen MSC-certificaat).
Voor een duurzaam handelingsperspectief moet de effectiviteit van dergelijke maatregelen van tevoren zo goed mogelijk worden ingeschat en bij toepassing van die maatregelen zo goed mogelijk worden getoetst via (aanvullende) metingen. De uitkomsten van deze metingen zijn dan, in combinatie met gegevens over de opbrengsten van de visserij, te gebruiken om de maatregelen in de visserij samen met natuurbeheerders verder vorm te geven.
Lees het rapport hier of lees meer op de projectpagina van onze website.
Voor meer informatie
Contact opnemen met het team Nederlandse Vissersbond/PO Delta Zuid via T 0527-698151 of secretariaat@vissersbond.nl, vragen naar Egbert van der Tuin of Amerik Schuitemaker.
Egbert van der Tuin
Amerik Schuitemaker
