Volgens de boeken is ‘hygiëne’ een verzamelnaam voor alle handelingen 
en handelingswijzen die ervoor zorgen dat mensen en dieren gezond blijven door ziekteverwekkers uit de buurt te houden of een besmettingsbron te isoleren.
Het woord is afkomstig van het Griekse woord Hygieia; deze was in de Griekse mythologie de godin van de gezondheid en reinheid. Voorbeelden zijn: afwassen; baden of douchen; gedragen kleding wassen; handen wassen; handschoenen dragen bij riskante karweitjes; keuken schoonhouden; schoon werken bij het bereiden van eten (hieronder vallen onder andere koken en het smeren van een boterham); bederfelijke etenswaren in de koelkast bewaren; sterilisatie en desinfectie van besmette voorwerpen of oppervlakken; uitwerpselen in een toilet deponeren; riool-afvoer-waterzuivering. De Nederlandse wetgever heeft toezicht waar dit is afgesproken. Dat doet de Nederlandse Voedsel- en Waren Autoriteit (NVWA).
Waar de NVWA-inspecteur op let bij een inspectie
De NVWA-inspecteur beoordeelt of er volgens de hygiënecodes is gewerkt en of er een gelijkwaardig procesbeheerssysteem is om veilig met voedsel om te gaan. Zij kijken naar: hygiëne en inrichting; houdt de ondernemer alle bedrijfsruimten, materialen en apparatuur goed schoon, en zijn deze in goede staat van onderhoud? Zijn de bedrijfsruimten adequaat ingericht? Nemen de werknemers de persoonlijke hygiëne in acht? Is er sprake van een zorgvuldige reiniging en desinfectie van bedrijfsruimten en apparatuur? Is er de beschikking over een adequate watervoorziening? Verder is er nog een rits aan zaken waar de NVWA naar kijkt en dan in het bijzonder de procesbeheersing.
Gaat het altijd goed?
Natuurlijk zijn er wel eens problemen met de hygiëne en kenners weten en duiden dat er nog veel meer is te bereiken. Over het algemeen is het een wereld van verschil met vorige tijden. Materialen en techniek zijn nu veel beter, er is in de loop der jaren erg veel aandacht voor opleidingen en zijn er zijn gelegenheden voor bijscholing. Jammer is dat hygiëne moeilijk tastbaar is. Je ziet het niet. Ik bedoel daar mee te zeggen dat iets wat schoon lijkt in enkele gevallen bacteriologisch een puinhoop kan zijn en zwaar onvoldoende scoort.
Wat te doen en te blijven doen?
Het is zo belangrijk om hier in de keten over te blijven communiceren. Ontvangt de volgende in de keten bijvoorbeeld vis ‘die niet zuiver is volgens de norm en te hoge kiemgetallen heeft’, dan is terugkoppeling noodzakelijk om er van te leren. Men kan het namelijk niet altijd weten. Vertel er over en leer van elkaar.
Blijvend leren over hygiëne en voeding: scherpe hygiëne routine
Het is nooit te laat om iets nieuws te leren. Innovatie bestaat ook op het gebied van hygiëne in plaats van de redenatie: ‘zo hebben we het altijd gedaan’. De grote vraag is: wat is daarbij de beste strategie? Je kunt je leervaardigheid namelijk wel degelijk een stevige zet in de goede richting geven, ongeacht leeftijd of ervaring. Dat is eigenlijk door leren te leren.
Begin door op het juiste moment te leren. Elk brein heeft een cyclus met pieken en dalen plus alles daartussen. Overhoor jezelf door constant te herhalen, door te proberen je de informatie te herinneren. Verder leer je het beste zonder te leren. Dat klinkt gek, maar je kunt heel goed leren zonder je hoofd erbij te houden. Het geleerde wordt dan een tweede natuur op de achtergrond en zelfs een automatisme. Dan maak je dus ook gebruik van afleiding, daarom is een prettige omgeving zo belangrijk. Samen leren scoort ook heel hoog, twee weten meer dan één.
Doe alsof je een ander lesgeeft
Leren met beeld en geluid traint de linker- en rechterhelft samen te werken. Welk opleidingsinstituut komt met de eerste driedimensionale trainingssimulator voor hygiëne en food in de visbranche? Voor leren is het belangrijk om te ontspannen en dat kan door de juiste inspanning te doen (wat een heerlijke tegenstelling). Doe verder alsof je eigenlijk een ander lesgeeft. Dan blijft de lesstof vooral beter ‘hangen’. Leer met tussenpozen. Als laatste tiende punt: doe het gewoon en daarmee maken we samen ‘schoon schip’.
Deze column schreef Johan Nooitgedagt voor Fishtrend
<< Terug naar het Weekjournaal
