De politieke partijen in de Tweede Kamer zijn behoorlijk verdeeld als het gaat om steun voor de IJsselmeervissers. Het Actieplan toekomstbestendig visserijbeheer IJsselmeergebied (Actieplan) was afgelopen maandag onderwerp van debat tijdens het Algemeen Overleg Visserij van de Vaste commissie voor Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). En passant werd ook de verontreiniging in paling door Kamerleden betrokken in het debat. Over rechts was er vooral steun voor de positie van de vissers, over links vooral tegenwerking.
Minister Schouten (LNV) is blij met het door de PO IJsselmeer (Nederlandse Vissersbond) ingediende alternatieve plan voor de brasemvisserij, maar houdt wel vast aan het verbod op de commerciële visserij met de zegen vanaf 1 november 2021. Tenzij uit nieuwe wetenschappelijk inzicht blijkt dat dit niet nodig is. Minister Schouten kondigt in lijn met wat de PO IJsselmeer wil een voortzetting van het Atoomkuilonderzoek aan en ook aanvullend onderzoek met de zegen. De komende jaren is er nog wel ruimte voor aanpassing van de voorgenomen forse (75%) reductie van de nettenvisserij als uit onderzoek blijkt dat het beter gaat met de visbestanden.
Over rechts
Arne Weverling (VVD) pleitte voor voldoende mogelijkheden voor IJsselmeervissers om hun bedrijf gezond te kunnen houden. Dat de vissers constructief willen meedenken blijkt volgens hem wel uit het ingediende plan voor de brasemvisserij. Roelof Bisschop (SGP) gaf aan dat het voorstel om te stoppen met de zegenvisserij op het IJsselmeer in sloeg als een bom. De snoekbaarsvisserij met drie kwart reduceren: dat is een klap in het gezicht van de IJsselmeervisser. Hij memoreerde de Minister eraan dat ze zelf heeft geschreven dat de 15% overgebleven netcapaciteit het minimum is voor een renderende bedrijfsvoering. Ze heeft eerder namelijk beloofd niet opnieuw generiek te korten op deze netcapaciteit. Hij pleitte ervoor om de komende twee jaar eerst het onderzoek met alternatieve bemonstering voort te zetten en het rekenmodel zo aan te passen dat er rekening wordt gehouden met die visserijinspanning. Tot die tijd kan er wat de SGP betreft absoluut geen sprake zijn van generieke reductie van vangstrechten. Ook hij vroeg aandacht voor het alternatieve brasemplan van de PO IJsselmeer.
Barry Madlener (PVV) sprak over een tendens om het hele IJsselmeer tot een soort natuurgebied te maken waar alle vissers weggepest worden. Daar kunnen we natuurlijk niet mee akkoord gaan. Er is een geschiedenis, een cultuur op Urk die enorm verbonden is met de visserij. Die kan toch niet zomaar de nek worden omgedraaid? Hij roept de Minister op aan tafel te gaan en te luisteren naar de vissers. Maurits von Martels (CDA) maakt zich zorgen over medicijnresten in paling. Hij pleit voor actie van Minister Schouten want binnenkort verwacht hij dat er sprake zal zijn van Prozac paling doordat dit antidepressiva massaal in het oppervlaktewater terecht zal komen.
Over links
Frank Futselaar (SP) vindt het goed om te zien dat er eindelijk voortgang is in het dossier IJsselmeer. De combinatie van vangstbeperkingen per vissoort gebaseerd op wetenschappelijk advies, sanering van de sector en versterkte handhaving lijkt SP verstandig. De SP adviseert Minister Schouten om vol te houden. “Want u krijgt wel een paar lelijke mailtjes, schat ik zo in”, aldus Futselaar tijdens het Algemeen Overleg Visserij. Het baart de SP vanuit het oogpunt van voedselveiligheid en waterkwaliteit zorgen dat palingen die mogelijk verontreinigd zijn niet uit de handel worden genomen.
Tjeerd de Groot (D66) complimenteert Minister Schouten. Hij vindt dat het slecht gaat met de schubvissen in het IJsselmeer, zo slecht dat de brasembestanden maar liefst zeven jaar nodig hebben om te herstellen. D66 is blij dat de minister heeft gezegd dat er zo snel mogelijk stappen gezet moeten worden om de vangstcapaciteit omlaag te brengen, zoals D66 eerder heeft gevraagd. De Groot doet er nog een schep bovenop als het gaat om palingvisserij. Hij grijpt de verontreiniging die vorig jaar in paling op Urk is gevonden aan om deze visserij maar helemaal te verbieden.
Laura Bromet (GroenLinks) wil meer tempo als het gaat om het treffen van maatregelen. Ze spreekt over vijftien vissers die nog actief zijn op het IJsselmeer en een bedreiging vormen voor het herstel van de visstand in het IJsselmeer. Wat GroenLinks betreft mag er meer geld naar controle en handhaving in het belang van de natuur. Ze roept de Minister op om geen vergunningen voor de palingvisserij meer uit te geven.
Frank Wassenberg (PvdD) pleit voor het stopzetten van de palingvisserij omdat de paling ernstig bedreigd is volgens hem. Hij pleit verder voor het oplossen van de migratie barrières.
Wat minister Schouten vindt
Minister Schouten legt tijdens het Algemeen Overleg Visserij uit dat we al heel lang het kapitaal (paaibestand) aan het aantasten zijn. Volgens de Minister raakt dat direct de visbestanden, maar is het ook de reden om geen vergunningen in het kader van de Wet Natuurbescherming meer uit te kunnen geven. Ze refereert aan de opdracht die ze van de Tweede Kamer bij haar aantreden heeft meegekregen om te kijken hoe we bij het IJsselmeer een saneringsregeling vorm zouden kunnen geven voor de partijen die niet meer mee gingen doen en zorg dat wat je straks nog kunt vissen in het IJsselmeer, in overeenstemming is met de bestanden, zodat je die in stand houdt. Minister Schouten zegt ‘dat is precies de route die wij zijn gaan varen’.
Wageningen Marine Research (WMR) adviseert Minister Schouten over de toestand van de visbestanden. De Minister zegt hierover: “Ik kan niet ontkennen dat het er voor een aantal bestanden gewoon echt niet goed uitziet. De brasem werd net al genoemd. Het duurt naar de inzichten echt jaren voordat dat bestand weer op orde is. Ik kan daar mijn ogen nu voor sluiten en zeggen: we gaan toch door, toe maar dan. Maar uiteindelijk zal dat tot twee dingen leiden. Ten eerste dat toekomstige generaties helemaal niks meer te vissen hebben in het IJsselmeer. Ik denk dat we met elkaar de plicht hebben om ook over de toekomst na te denken. Ten tweede zullen we er qua natuurwaarden onderuitgaan. Over bestuurlijke verantwoordelijkheid gesproken: het is mijn bestuurlijke verantwoordelijkheid om daar keuzes in te maken, ook omdat ik indertijd de opdracht van de Kamer heb gekregen om dat ook te doen. Ik voel mij dus door u gesteund. Laat ik het zo maar zeggen.”
Het staatsteuntraject dat langs Brussel moet lopen neemt tijd (ca. twee jaar) in beslag waardoor het niet mogelijk is om eerder tot een sanering dan wel beperking van de visserij-inspanning (netten) te komen. Bemoedigend is dat Minister Schouten aangeeft dat die twee jaar gebruikt worden om nog een keer te kijken hoe de berekeningen van de bestanden plaatsvindt. “Op het moment dat die nieuwe inzichten er zijn, zullen dat de uitgangspunten voor het beleid zijn. Ik baseer me echt op de berekeningen van WMR. Die zijn voor mij het uitgangspunt”, aldus Minister Schouten tijdens het Algemeen Overleg Visserij.
De Minister is blij dat er door PO IJsselmeer wordt meegedacht over oplossingen en ze doelt daarbij op het alternatief plan voor de brasemvisserij met de zegen. In het plan van de PO IJsselmeer wordt onder andere voorgesteld om zowel onderzoek naar de brasemstand te doen met de zogenaamde Atoomkuil naast de reguliere boomkor en ook met de zegen. Ook wordt er nog een keer goed gekeken naar de uitgangspunten van de parameters voor het vangstadvies en de monitoring. De Minister staat daar dus voor open en dat is goed nieuws! Minder goed nieuws is dat ze op basis van de huidige wetenschappelijke kennis en adviezen de commerciële visserij op brasem niet wil toestaan. Voor wat betreft de warme sanering is de Minister duidelijk: als dit leidt tot onvoldoende capaciteitsreductie dan is ze genoodzaakt om een generieke reductiemaatregel te treffen.
Visserij aan de bak
De komende maanden en jaren worden erg spannend voor de IJsselmeervisserij. Er zal moeten worden aangetoond dat het beter gaat met de visstand van brasem, snoekbaars, baars en blankvoorn dan uit wetenschappelijk advies blijkt. Over rechts is er steun van de politieke partijen om verder onderzoek te doen naar de visbestanden. De Minister heeft toegezegd dat ze daar ook voor openstaat en dat ze het wetenschappelijk advies als uitgangspunt voor haar beleid neemt. Over links is er weinig of geen steun te verwachten voor deze lijn. Sterker nog, men wil naast het sterk reduceren van de schubvisvisserij op de palingvisserij verbieden.
De samenwerking tussen vissers, onderzoekers en andere partijen is reeds in gang gezet. In eerste instantie zal er extra aandacht zijn voor de toestand van de brasem. Het is te hopen dat dit leidt tot nieuwe inzichten en dat een verbod van de zegenvisserij kan worden afgewend en dat uiteindelijk het alternatief plan van de PO IJsselmeer ruimbaan krijgt. Het is duidelijk dat er weinig tijd meer is en dat de visserij zelf ook aan de bak moet.
Meer informatie
Derk Jan Berends
Johan Nooitgedagt
Neem voor meer informatie contact op met Johan K. Nooitgedagt of Derk Jan Berends via 0527-698151 of secretariaat@vissersbond.nl.
