De visserijsector is hard getroffen door de COVID-19 pandemie. De gevolgen van de (intelligente) lockdown hadden grote impact op de afname van vis, schaal- en schelpdieren. Met aanvoerbeperkingen is er vanuit de hele sector gepoogd om geen overschotten te creëren. Inmiddels zijn de beperkingen achter de rug en zijn de laatste weken van de stilligregeling ingegaan. Kotters varen (gelukkig) weer volop uit. Terugkijkend op de afgelopen periode, stellen we acht vragen aan Mike Turenhout (Handelszaken en aanvoerzaken) van de Visfederatie.
01. Welke impact heeft de coronapandemie in de afgelopen maanden gehad op de markt van platvissen, schaal- en schelpdieren?
De introductie van COVID-19 in Europa heeft ertoe geleid dat er beperkende maatregelen zijn doorgevoerd om verspreiding van het virus te voorkomen. Waar in Noord-Europa de focus nog lag op het verminderen van de COVID-19 impact, had Zuid-Europa te maken met een volledige lockdown. Door de beperkende maatregelen zijn met name in de eerste maanden van de COVID-19 crisis veel marktsegmenten weggevallen, waaronder de HoReCa. Dit heeft ervoor gezorgd dat de vraag naar Noordzee vis, schaal- en schelpdieren fors was afgenomen. Enkel producten die in supermarkten verkocht werden vonden hun weg naar de consument goed, of zelfs beter.
02.Welke soorten hadden het zwaar te verduren?
Voor de Nederlandse vloot belangrijke platvissoorten zoals tarbot, griet en tong, welke als het ware gezien worden als restaurantproducten, hadden het zwaar. Dit geldt ook voor Noorse kreeft en in mindere mate mosselen en oesters. Om te voorkomen dat het aanbod van deze soorten op de Europese markt te hoog kwam te liggen en daarbij de gemiddelde prijs van de producten in elkaar zou klappen, zijn aanvoerbeperkende maatregelen voor tong, Noorse kreeft en garnalen in het leven geroepen.
Ook voor de garnalenvisserij zijn aanvoerbeperkende maatregelen opgezet. Dit kwam door de beperkende pelcapaciteit van garnalen in Marokko. Door de lockdown in dit land lag de verwerkingscapaciteit van de pelateliers een lange tijd onder de 30% van het normaal.
Scholverkopen (met name schol 4) bleven echter bestaan, vanwege de belangrijke link met het supermarktsegment.
03. Welk effecten hebben de aanvoerbeperkingen en de stilligregeling gehad op de markt?
De beperkende maatregelen die genomen zijn voor tong, Noorse kreeft en garnalen hebben ertoe geleidt dat de gemiddelde prijs voor deze producten niet in elkaar zijn geklapt en de marktprijs redelijk op peil is gebleven. Geen enkele partij heeft baad bij instabiele visprijzen, welke kunnen leiden tot dure voorraden en onbegrip in de markt.
04. Hoeveel procent van bovenstaande soorten is er vergeleken met vorig jaar minder aangevoerd in de afgelopen maanden?
Voor Noorse kreeft en tong kan gekeken worden naar de benutting van het quotum voor Nederland. Voor tong is te zien dat de aanvoer is afgenomen met ruim 40% ten opzichte van 2019 (en ruim 45% ten opzichte van 2018). Voor Noorse kreeft betreft de afname 68% ten opzichte van 2019 (echter een toename van 111% ten opzichte van 2018). De aanvoer van garnalen is ook fors afgenomen. Met hoeveel procent is lastig te zeggen, aangezien dit soort niet gequoteerd is.
05. De coronapandemie in Nederland startte rond week 11, de marktprijzen voor vis liepen toen al terug. In week 13 is er een lichte stijging te zien, waarna het weer daalt vanaf week 14. Waar kwam die lichte stijging vandaan?
In week 14 was er een stijging te zien van de gemiddelde visprijzen. Dit heeft voor een belangrijk deel te maken met de goede week voor Pasen die heeft plaatsgevonden in week 15. Gedurende deze periode is met name in Zuid-Europa meer vraag voor vis-, schaal en schelpdieren.
06. Wat heeft de Visfederatie gedaan om de markt niet te laten instorten tijdens de coronapandemie?
Bij een crisis als deze is het van belang om samen te zoeken naar de beste manier om hieruit te komen. Het is daarbij noodzaak om elkaar op de hoogte te houden. Zo hebben wij onze leden op de hoogte gehouden over de ontwikkelingen en maatregelen rondom de visverwerkende industrie en vis(groot)handel in Nederland, EU en derde landen. We hebben echter ook wekelijks contact gehad met collega’s in de visketen, ministeries en de Europese Commissie. Door samen te kijken naar de uitdagingen die waren ontstaan, kon gezocht worden naar oplossingen. Denk hierbij aan oplossingen om de logistieke processen op gang te houden, een veilige werkomgeving te creëren en economische gevolgen van de corona-crisis te verzachten.
07. We zien dat de markt weer uit het dal krabbelt. Hoe ziet de markt van de platvissen, schaal- en schelpdieren er op dit moment (juli 2020) uit?
De markt trekt steeds meer aan. Voor veel productgroepen ligt de afzet echter nog steeds lager dan een jaar geleden. Je kan zeggen dat in vergelijking met 2019 op dit moment zo’n 85% van de omzet gerealiseerd wordt. In Noord-Europa is de consumptie weer aardig op peil. Het blijft echter zo dat we nog leven met beperkingen in de HoReCa (1,5 meter samenleving). In Zuid-Europa zie je dat toerisme nog niet op volle sterkte is, wat nog steeds zorgt voor een verminderde vraag. Hopelijk blijft de crisis onder controle en zijn extra beperkingen niet nodig.
08.De coronapandemie is de wereld nog niet uit en blijft op de loer liggen. Met de kennis van nu, wat zou de Visfederatie anders doen bij een tweede coronagolf?
We hebben veel geleerd van deze crisis. Een belangrijke les is dat een goede samenwerking op verschillende fronten van groot belang is. Dit zullen we dan ook zeker weer doen bij een mogelijke tweede coronagolf. De crisis heeft bijgedragen aan een nieuwe manier van communiceren, namelijk via videobijeenkomsten. We zullen deze communicatietool nog meer willen ontwikkelen om de samenwerking met andere partijen verder te optimaliseren.
Meer informatie
Neem voor meer informatie contact op met het secretariaat van de Nederlandse Vissersbond via 0527-698151 of secretariaat@vissersbond.nl.
