Visserijbedrijven (maatschappen) zijn wettelijk verplicht in hun hoedanigheid als scheepsbeheerder, om de bemanning te verzekeren tegen medische repatriëring, medische zorg aan boord en in het buitenland, beroepsziekten, letsel of dood. Verder zijn de maatschap vissers volgens de wet verplicht verzekerd voor arbeidsongeschiktheid bij het Sociaal Fonds voor de Maatschap visserij (SFM). In de maatschapsovereenkomst en algemene voorwaarden is dit ook opgenomen maar in de praktijk blijkt dit niet altijd geregeld te zijn. Tijdens recente controles door de Inspectie voor de Leefomgeving en Transport (ILT) zijn visserijbedrijven op deze verantwoordelijkheid gewezen. In dit artikel hebben wij de zaken nog even voor u op een rij gezet.
Verantwoordelijkheid van de scheepsbeheerder (maatschap)
Het visserijbedrijf wordt in de Nederlandse kottervisserij in de meeste gevallen uitgeoefend door de maatschap in de zeevisserij. De eigenaar van het schip heeft de verantwoordelijkheid voor de exploitatie van het vissersvaartuig overgedragen aan de maatschap met het gevolg dat deze voor de wet (Wet zeevarenden artikel 1 lid l) ook de scheepsbeheerder is. De scheepsbeheerder heeft volgens de wet (Burgerlijk wetboek Boek 7 artikel 749 wijst op de artikelen die van toepassing zijn op de maatschapsovereenkomst in de zeevisserij) weer een verantwoordelijkheid voor de zeevarenden (bemanning en overige opvarenden) met betrekking tot hun veiligheid, welzijn en gezondheid. Het gaat daarbij specifiek om aansprakelijkheid, medische zorgen aan boord, medische zorg in het buitenland, medische repatriëring, beroepsziekte, letsel of dood.
Rol van de eigenaar (reder)
Hoewel de eigenaar (reder) van het schip niet het daadwerkelijke visserijbedrijf uitoefent, worden veel verzekeringen wel door hem/haar afgesloten ten behoeve van de maatschap. De kosten dienen door de maatschap te worden gedragen. Dat kan onderdeel zijn van het eigenaarsaandeel in de netto-besomming dan wel als onderdeel van de kosten die in mindering op de bruto-besomming worden gebracht. Het gaat om de volgende verzekeringen:
- Zeecasco-verzekering: dit is de verzekering van het schip met aan- en toebehoren tegen materiële schade;
- P & I (Protection & Indemnity) verzekering: dit is een grote overkoepelende aansprakelijkheidsverzekering (voor materiële, immateriële en letselschade aan derden en secundair voor opvarenden);
- Bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering: dit is een aansprakelijkheidsverzekering voor schade aan derden door handelen en/of nalaten van eigenaar of bemanning van de kotter, echter met uitsluiting van schade toegebracht met of door het schip/kotter. Hieronder valt ook de aansprakelijkheid van de Reder ten opzichte van de eigen bemanning (bijvoorbeeld als er een ongeval aan boord gebeurd met letsel aan een bemanningslid);
- Aanvullende verzekering voor ziektekosten en repatriëring in het buitenland voor de opvarenden. Deze dekking voorziet in de ( extra) kosten van medische zorg in het buitenland. Tevens kunnen eventuele kosten van repatriëring van een bemanningslid met bijvoorbeeld een helikopter worden gedeclareerd. Het niet hebben van deze dekking sluit niet uit dat deze onverhoopte kosten rechtstreeks bij de Reder geclaimd kunnen worden;
- Overlijdensrisicoverzekering met een “death by any cause” faciliteit. Deze dekking wordt uitsluitend en aansluitend aan de P & I-verzekering van het schip verzekerd. De bemanning van de kotter is zowel aan boord, als op het land verzekerd voor een bedrag bij overlijden (ongeacht de oorzaak, behalve opzet/zelfdoding). Wel verstandig omdat een jaar geleden de zogenaamde overlijdensrisico/ongevallenverzekering van het SFM is komen te vervallen omdat de Wet Financieel Toezicht het voeren van dat product door het SFM niet langer mogelijk maakt.
Bemanningsleden in loondienst
Het kan voorkomen dat het visserijbedrijf (maatschap) bemanningsleden in loondienst (werknemers) heeft. In dat geval is het visserijbedrijf gehouden aan de sociale zekerheid (Ziektewet) die in Nederland geldt of in het land van herkomst indien Nederland daar een overeenkomst mee heeft gesloten (EU-lidstaten). Betreft het bemanningsleden die woonachtig zijn in landen waar Nederland geen overeenkomst mee heeft op het gebied van sociale zekerheid (niet-EU landen), dan zijn deze bemanningsleden verplicht verzekerd bij de Verenging Zee-Risico’67 Verplicht tot deelneming en premiebetaling zijn werkgevers en Nederlandse scheepsbeheerders die werken met zeevarenden die op grond van artikel 7:734 van het Burgerlijk Wetboek verzekerd zijn. Dit zijn de zeevarenden die wonen in een land waarmee Nederland geen verdrag inzake sociale zekerheid heeft gesloten. Dit geldt ook voor werkgevers die werken met zeevarenden met een arbeidsovereenkomst naar Nederlands recht op een buitenlands gevlagd schip, die niet in Nederland verzekerd is voor de Ziektewet of een daarmee overeenkomende wettelijke regeling van een lidstaat van de Europese Economische Ruimte (EER). Dit wordt ook wel de “verplichte regeling” genoemd. Kijk voor meer informatie over het wel of niet verplicht verzekerd zijn op Stichting Scheepvaart.
Verzekeren vraagt om specialistisch advies. Wij adviseren u om hiervoor contact op te nemen met uw assurantieadviseur.
Voor meer informatie
Contact opnemen met het team Nederlandse Vissersbond/PO Delta Zuid, via T 0527-698151 of secretariaat@vissersbond.nl, vragen naar Derk Jan Berends of Andrea Ras.
Derk Jan Berends
Andrea Ras
