Het onderzoeksprogramma OR ELSE, wat staat voor Operational Recommendations for Ecosystem-based Large-scale Sand Extraction, is inmiddels een jaar op weg en om deze reden werd eind vorige maand opnieuw een plenaire stakeholderbijeenkomst gehouden. De bijeenkomst bracht wederom experts, belanghebbenden, onderzoekers en beleidsmakers op het gebied van de Noordzee samen om de voortgang van het onderzoek te bespreken en visies van belanghebbenden met elkaar te delen. Amerik Schuitemaker nam namens de Nederlandse Vissersbond deel aan de bijeenkomst en presenteerde de visie van de Nederlandse Vissersbond op zandwinning in de Noordzee.
Position statement
In een ronde met zogenoemde ‘position statements’ presenteerden zandwinbedrijven, natuurorganisaties, overheden en de visserijsector hun visie op zandwinning in de Noordzee. “Ter voorbereiding op de position statement vanuit de Nederlandse Vissersbond hebben we een aantal van onze leden gevraagd naar hun ervaringen en de effecten hiervan”, aldus Amerik Schuitemaker. “Zij gaven aan dat het winnen en storten van zand langdurige lokale effecten heeft. Ook bepaalt de locatie, de grootte en het aantal herhalingen op die locatie van de activiteit de effecten op grotere afstand. We stellen voorop dat zandwinning voor Nederland zeer belangrijk is voor onze veiligheid, leefbaarheid en industrie. Tegelijkertijd zijn we ons ervan bewust dat dit zand uit een belangrijk en complex systeem gehaald wordt, namelijk onze Noordzee en Waddenzee. Diezelfde wateren zijn voor de visserij van vitaal belang, dus moeten we verstandig omgaan met het gebruik van deze gebieden.”
Vissers zien veranderingen
Een voorbeeld van een effect van zandwinning die door vissers vooral wordt gezien, is verandering van waterstromen. Hierdoor veranderen zandbanken, zandplaten en geulen. Ook worden stromingen onvoorspelbaarder, wat invloed heeft op de veiligheid op zee. Verder merken vissers dat er bij zandwinning diepe kuilen ontstaan. Als het vistuig in zo’n kuil terecht komt of blijft haken, komt ook hiermee de veiligheid in het geding.
Zowel positief als negatief
Naast veranderingen van waterstromen merken vissers op dat het winnen van zand, maar ook het storten van sediment, invloed heeft op de bodemsamenstelling van het omliggende gebied. Hierdoor kan het bodemleven veranderen. Dit kan zowel positief als negatief zijn voor de aanwezigheid van vis, wat in grote mate afhankelijk is van dit bodemleven als voedselbron. Er zijn voorbeelden bekend dat zandwingebieden aanzienlijk meer vis bevatten, maar ook noemen vissers dat van oudsher visnamige geulen verzanden en daardoor hun visnamigheid verliezen.
Bodemberoering
Een onderwerp wat door vissers veel wordt genoemd is bodemberoering. Enerzijds kan deze bodemberoering zorgen voor een impuls van nutriënten in het omliggende gebied, wat een aantrekkingskracht heeft op vis. Anderzijds is het moeilijk voor vissers om te begrijpen dat er veel nationale en internationale kritiek is op bodemberoerende visserij en er tegelijk zandwinning en -storting plaatsvindt waarvan vissers zien dat het langdurige impact kan hebben op een groot gebied.
Onderzoeksprogramma
Het onderzoeksprogramma OR ELSE wordt gefinancierd door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk onderzoek (NWO) in het kader van de Nationale Wetenschapsagenda en ontvangt co-financiering van Rijkswaterstaat, Boskalis en Van Oord. De Nederlandse Vissersbond is partner van het OR ELSE-project en volgt de ontwikkelingen in het project op de voet. Als PO nemen we deel aan de stakeholderbijeenkomsten en behartigen hierin de belangen van onze leden ten aanzien van zandwinning.
Meer informatie over het OR ELSE-project is te vinden op www.or-else.nl
Voor meer informatie
Contact opnemen met het team Nederlandse Vissersbond via T 0527-698151 of secretariaat@vissersbond.nl, vragen naar Amerik Schuitemaker.
Amerik Schuitemaker
