Op de website van de overheid staat informatie over de Wet natuurbescherming met regels over de bescherming van natuur en landschap en het verlenen van vergoedingen aan bedrijven actief in deze gebieden. Voor bepaalde activiteiten geldt dat hiervoor periodiek een vergunning aangevraagd moet worden in het kader van de Wet natuurbescherming .
Natura 2000
De staatssecretaris van EZ heeft voor Nederland ruim 160 Natura 2000-gebieden aangewezen met een gezamenlijk oppervlak van ruim 1,1 miljoen hectare. Ongeveer 69% is water, de rest (31%) is land. Ze maken deel uit van een samenhangend netwerk van natuurgebieden in de Europese Unie die zijn aangewezen op grond van de vogelrichtlijn en habitatrichtlijn. Het doel van Natura 2000 is het keren van de achteruitgang van de biodiversiteit.
Binnen een gebied kan spanning optreden tussen economie en ecologie. In een zogenaamd beheerplan leggen Rijk en provincies vast welke activiteiten, op welke wijze mogelijk zijn. Uitgangspunt is telkens het realiseren van ecologische doelen met respect voor en in een zorgvuldige balans met wat particulieren en ondernemers willen. Het opstellen gebeurt daarom in overleg met alle direct betrokkenen, zoals de visserij.
De Vogelrichtlijn en de Habitatrichtlijn zijn wetten die door de Europese Unie zijn opgesteld. In deze richtlijnen wordt aangegeven welke dieren en planten en hun leefomgeving (habitats) beschermd moeten worden door de lidstaten van de Europese Unie.
Vogelrichtlijn
De Vogelrichtlijn (79/409/EEG) heeft als doel om alle in het wild levende vogelsoorten en hun leefgebieden te beschermen. In Nederland zijn 79 gebieden aangewezen als ‘speciale beschermingszone’:dit zijn gebieden waar bedreigde (trek-)vogelsoorten voorkomen en daarom beschermd moeten worden. De Waddeneilanden zijn bijvoorbeeld zo’n gebied. Daarnaast bevat de Vogelrichtlijn andere regels om (trek-)vogels te beschermen, ook buiten de speciale zones.
Habitatrichtlijn
De Habitatrichtlijn (92/43/EEG) heeft als doel om de veelheid aan planten en dieren (biologische diversiteit) te behouden door het in stand houden van hun natuurlijke leefgebieden. Net als bij de Vogelrichtlijn dienen Europese lidstaten ‘speciale beschermingszones’ voor bedreigde dieren en planten aan te wijzen en die te handhaven. Ook bevat de Habitatrichtlijn regels voor het beschermen van dieren en planten los van deze beschermingszones.
De gebieden die worden aangewezen als speciale beschermingszone onder de Vogel- en Habitatrichtlijnen worden tezamen als Natura 2000 aangeduid.
Noordzeeloket
De aandacht voor het economisch belang van de Noordzee neemt toe. Naast bestaande en soms al eeuwenoude gebruiksfuncties, zoals scheepvaart en visserij, komen nieuwe innovatieve vormen van gebruik op, bijvoorbeeld energiewinning en maricultures. Tegelijkertijd neemt de noodzaak toe om het milieu van de Noordzee verder te verbeteren en het ecologisch systeem in stand te houden en te herstellen.
Het rijksbeleid voor het Nederlands deel van de Noordzee is erop gericht al deze belangen te laten samengaan door
- Gebruik en ecologische draagkracht in balans te houden
- Op basis van een structuurvisie en regie de beschikbare ruimte doelmatig en efficiënt in te delen
- Duurzaamheid te verlangen van álle gebruiksfuncties.
Beheer en gebruik Noordzee
Meerdere ministeries en rond de tweehonderdvijftig organisaties en instellingen zijn betrokken bij de uitvoering van het beleid. Zij hebben in de praktijk houvast aan de regelgeving voor het beheer en gebruik van de Noordzee. Dat instrumentarium bestaat uit wetten, convenanten, verdragen en EU-regelgeving. Voor het beheer is het Noordzeebeleid uitgewerkt in het Integraal Beheerplan Noordzee 2015 (herziene publicatie in 2011). Voor meer informatie kunt u terecht bij het Noordzeeloket.
