Onlangs heeft de Nederlandse Vissersbond haar zienswijze ingediend op het Ontwerp Programma Noordzee 2022-2027. Inmiddels zijn de betrokken ministeries al bezig met een Aanvullend Ontwerp Programma Noordzee 2022-2027. Hiervoor werd op 6 oktober ’21 een informatiebijeenkomst georganiseerd, waar belanghebbenden zich voor konden aanmelden. Derk Jan Berends en Emma Kater-de Boer waren namens de Nederlandse Vissersbond aanwezig. Meer hierover leest u in dit artikel.

Waar gaat het over?

Het Programma Noordzee 2022-2027 is onderdeel van het Nationaal Waterplan dat de plannen voor nationale wateren voor 6 jaar klaarlegt. Terwijl de ingediende zienswijzen op het ‘Ontwerp Programma Noordzee 2022-2027’ nog in behandeling zijn, wordt ondertussen al gewerkt aan het ‘Aanvullend Programma Noordzee 2022-2027’.

Onderzoek naar kansrijke windenergiegebieden

De betrokken ministeries I&W, LNV en EZ maken nu een “aanvullend” ontwerp gereed, zodat ze in maart 2022 een definitief ontwerp kunnen vaststellen. In dit aanvullend ontwerp worden gebieden aangewezen die prioriteit hebben voor de plaatsing van windparken. Hierbij kijken ze naar de ecologische effecten, ook cumulatief (opstapelende ecologische effecten). Daarnaast wordt gekeken naar de effecten op ander gebruik, de maatschappelijke kosten en baten en de samenhang met aanlanding van de energie.

Ambitie voor 2030

De ambitie voor 2030 is om 55% emissiereductie te realiseren door onder andere groene energie op te wekken. Om deze ambitie te behalen moeten ze gebieden aanwijzen, zodat ruimte voor windparken gereserveerd kan worden. In totaal moeten de aangewezen gebieden een vermogen van 10 GW kunnen realiseren. Alleen dan lukt het om de ambitie voor 2030 te behalen.

Aangewezen gebieden

Tijdens de bijeenkomst zijn de gebieden kenbaar gemaakt die voor 2030 worden gereserveerd. Dit zijn de gebieden 1, 2 en 5-oost. De kaartjes hiervoor zijn nog niet beschikbaar. Gebied 1 ligt naast het energiegebied IJmuiden Ver, precies tegen de grens van Engelse kustwateren. Gebied 2 ligt vast aan het energiegebied IJmuiden Ver. Gebied 5-oost ligt als een taartpunt tegen de grens met Duitse wateren. De gebieden die nog worden herbevestigd voor 2030 zijn IJmuiden-Ver Noord en het zuidelijke puntje van het gebied Hollandse Kust West. Hollandse kust Noordwest, Hollandse Kust Zuidwest en het zoekgebied Ten Noorden van de Waddeneilanden zal vooralsnog komen te vervallen. Dit laatste gebied is niet haalbaar voor 2030, omdat het in Defensiegebied ligt.

Overigens betekent het ruimtelijk reserveren van deze gebieden niet dat het onomkeerbaar is. Vooraf aan het vaststellen van daadwerkelijke kavelbesluiten moet nog ingezet worden op kennisvermeerdering van deze gebieden.

Effecten op commerciële visbestanden

Berends en Kater-de Boer hebben tijdens de bijeenkomst vragen gesteld. Zo vroeg Berends welke lessen er zijn getrokken uit effecten van bestaande windparken op het ecosysteem inclusief de commerciële visbestanden (ons voedsel!). Daarop kwam de reactie dat er onderzoek is gedaan naar de soort samenstelling in de bestaande parken en daarbuiten en daar blijkt geen significant verschil te zijn. Ook vroeg Berends of er een pas op de plaats wordt gemaakt als de cumulatieve effecten op visbestanden en visserij van grootschalige windenergie niet bekend zijn. Daarop werd als reactie gegeven dat er een aanvullende planning is, er wordt veel ecologisch onderzoek gedaan komende jaren, dat wordt betrokken bij de verdere besluitvorming. Vis zit daar ook bij in.

Gevolgen voor overblijvende gebieden

Kater-de Boer heeft een vraag gesteld over het onderzoek van Deetman et al. (2020). Dit onderzoek is de basis geweest om de visserijbelangen mee te nemen in de afweging tussen gebieden. In dit onderzoek wordt geconcludeerd dat het algehele effect voor visserij niet kan worden gekwantificeerd. Wordt er überhaupt ook gekeken naar cumulatieve effecten op de overblijvende gebieden? de druk op gebieden die overblijven zal groter worden. Hoe wordt hiermee omgegaan en wordt hier onderzoek naar gedaan?

Daarop kwam de reactie dat de visserij zeker in beeld is in de besluitvorming. Ook is het voor de ministeries zichtbaar dat er veel zorgen op de visserij afkomen. In een ander programma wordt verder onderzoek gedaan naar visserij, maar voor dit programma vormt het onderzoek van Deetman et al. (2020) voor het reserveren van windgebieden voldoende basis.

Visserij blijft in het onzekere

De beantwoording op onze vragen stelt de Nederlandse Vissersbond niet gerust. Op dit moment wordt de visserij, en daarmee onze voedselvoorziening, in het onzekere gelaten. De Nederlandse Vissersbond pleit ervoor dat zo snel mogelijk perspectief gegeven wordt  voor de visserijsector en een toekomst op de Noordzee.

Eerstvolgende zienswijzeprocedure

Tijdens de nieuwe zienswijzeprocedure worden de onderzoeksrapporten beschikbaar gesteld. Daarin worden de ecologische effecten van de aangewezen gebieden onderzocht. De nieuwe zienswijzeperiode waarin ook de gereserveerde gebieden worden aangegeven, is van 9 november t/m 20 december. Ook hier zal de Nederlandse Vissersbond de belangen van de visserij en onze zorgen voor de cumulatieve effecten van windparken op grote schaal onder de aandacht brengen.

Stroom en voedsel in balans

De Nederlandse Vissersbond is betrokken bij alle Wind op Zee projecten en bijhorende kabeltracés. Naast het participeren in werkgroepen per specifiek windgebied, dienen we ook schriftelijk onze zienswijze in. Dat vergt wel een enorme inspanning in tijd en (wetenschappelijke) kennis van onze organisatie. ”Het is uitermate frustrerend dat de overheid er zo weinig mee doet. De overheid stelt op dit moment het belang van groene stroom boven dat van  verantwoord voedsel uit zee. Dat is niet toekomstbestendig. Er moet juist balans zijn tussen stroom en voedsel uit zee” aldus Emma Kater-de Boer van de Nederlandse Vissersbond.

Voor meer informatie

Kunt u contact opnemen met Emma de Kater-de Boer, T 0527-698151 of secretariaat@vissersbond.nl.