De uitbreiding van windparken op de Noordzee vordert. Maar de gevolgen voor het mariene milieu zijn nog niet volledig onderzocht. In een nieuwe publicatie van het Helmholtz-Zentrum Hereon laten wetenschappers nu zien dat grootschalige windparken een sterke invloed kunnen hebben op de primaire mariene productie, evenals op de zuurstofniveaus van het water in en buiten de windparkgebieden.
Opvullen van kennisleemte
De resultaten van het onderzoek werden gepubliceerd in het tijdschrift Communications Earth & Environment en leveren het bewijs dat de ontwikkelingen op het gebied van windparken op zee een substantiële impact kunnen hebben op de samenstelling van kust ecosystemen. Het onderzoekscentrum schrijft dat de uitbreiding van windparken op zee in de Noordzee vordert, maar dat de gevolgen voor het mariene milieu waarin ze worden gebouwd nog niet volledig zijn onderzocht. Er is dus sprake van een kennisleemte op dit gebied. Een aantal gevolgen van windparken op zee die onder andere worden genoemd zijn: andere windcondities en stromingen, meer neerslag en een veranderend oppervlakteklimaat.
Aangezien de uitrol van windparken op zee in een stroomversnelling is gekomen is het van belang dat deze kennisleemte wordt opgevuld. Een team van onderzoekers van het Hereon Institute of Coastal Systems – Analysis and Modeling werkt hieraan.
Verschillende studies
Er zijn de laatste jaren verschillende onderzoeken uitgevoerd naar de effecten van windparken op zee. Zo bewees het onderzoeksteam van Nils Christiansen bijvoorbeeld dat zogturbulenties – luchtwervelingen veroorzaakt door windturbines – de stroming en gelaagdheid van het water eronder veranderen. Een ander onderzoek onder leiding van Dr. Naveed Akhtar toonde aan dat het klimaat net boven het zeeoppervlak permanent veranderd door de aanwezigheid van windparken.
De nieuwste studie, geleid door Dr. Ute Daewel, bevestigt nu dat deze effecten ook leiden tot een veranderde ruimtelijke verdeling van mariene ecosysteemcomponenten. Dit omvat de verdeling van nutriënten, fyto- en zoöplankton en biomassa in het sediment, de voedselbasis voor veel bodemorganismen.
In de modelstudie is het team uitgegaan van de geplande grootschalige windparken in de Noordzee. Voor diepere gebieden vonden de onderzoekers dat de hoeveelheid biogene koolstof in het sediment lokaal met 10% zou toenemen en de zuurstofconcentratie, in een gebied waar die al erg laag is, nog verder zou kunnen dalen.
Impact op het voedselsysteem
Bovendien zouden de reeds bewezen wind veranderingen leiden tot een lokale verandering van de primaire productie van fytoplankton tot +/- 10%. En dat niet alleen in de windparkgebieden zelf, maar ook verspreid over de zuidelijke Noordzee. Dit betekent dat zelfs als de totale lokale primaire productie maar heel weinig verandert, er al sprake is van een ruimtelijke herverdeling. Dit heeft ook gevolgen voor de verspreiding van zoöplankton, de voedselbasis voor veel vissoorten. Vooral in de vroege levensfasen van vissen zijn deze vaak afhankelijk van de beschikbaarheid van zoöplankton “op het juiste moment op de juiste plaats”.
Een ruimtelijke en tijdelijke verandering van de verspreiding van zoöplankton kan deze procesketens beïnvloeden en daarmee de beschikbare hoeveelheid vis positief of negatief beïnvloeden. Een kleine verandering in de primaire productie zou dus een blijvende impact kunnen hebben op het hele voedselweb in de zuidelijke Noordzee.
Zorgen
“De resultaten van dit onderzoek baren ons als organisatie grote zorgen. Een goede staat van de biodiversiteit op de Noordzee is cruciaal voor onze vissers omdat dit het natuurlijke kapitaal is waar zij van oogsten. Ook wij zien dat grootschalig onderzoek naar de effecten van windparken op de Noordzee nog niet zijn afgerond maar de uitrol onophoudelijk door gaat. Als organisatie waarschuwen wij hier voortdurend voor en wijzen op het in acht nemen van het voorzorgsbeginsel.” Aldus Ben Scholten van team Nederlandse Vissersbond/PO Delta Zuid.
Voor meer informatie
Contact opnemen met het team Nederlandse Vissersbond/PO IJsselmeer, via T 0527-698151 of secretariaat@vissersbond.nl, vragen naar Ben Scholten.
Ben Scholten
