Dat is een van de schrikbeelden als we aan de Aanlandplicht denken. De pelagische visserij heeft al ervaring mogen opdoen met de Aanlandplicht. Vanaf 1 januari 2016 is het de beurt aan de demersale visserij waaronder die op de Noordzee, het Kanaal en het Skagerrak. In eerste instantie gaat het vooral om doelsoorten als tong, schol en Noorse kreeft (langoustines) waarvan de ondermaatse vangst moet worden aangeland. Maar in de loop van drie jaar komen ook steeds meer bijvangst soorten onder het regime van de Aanlandplicht en moet de hele gequoteerde vangst, maats en ondermaats worden aangevoerd. Het probleem van die bijvangstsoorten is doorgaans dat het gaat om zeer beperkte quota die snel uitgeput raken. Als dat gebeurd dan moet de vloot zelfs mogelijk voor de kant als er voldoende quotum is om de doelsoorten op te vissen.
Wurgsoort rog
Een voorbeeld is de bijvangst van rog in de demersale visserij op tong en schol. Het jaarlijkse Nederlandse quotum van rog in de Noordzee is zeer beperkt (ca. 200 ton/jaar) in verhouding tot dat van de doelsoorten tong (ca. 10.000 ton/jaar) en schol (ca. 55.000 ton/jaar). In 2016 zou het goed kunnen zijn dat het rog quotum al in april is opgevist terwijl dat van tong en schol nog maar voor een kwart is uitgeput. Rog is in dat geval een wurgsoort (Choke specie) die de platvisvloot op de Noordzee kan platleggen. Maar hetzelfde geldt voor tarbot, griet en schar. Een groot dilemma, niet alleen voor de Nederlandse vissers maar ook voor hun collegae in omringende landen.
Oplossingen voor wurgsoorten
Afgelopen dinsdag 10 november 2015 vonden er in Hamburg (D) twee belangrijke bijeenkomsten plaats, die van de demersale werkgroep van de Noordzee Advisory Committe (NSAC) en de Noordzee werkgroep van de Europese vereniging van PO’s (EAPO). Op het programma stond onder andere het probleem van de wurgsoorten (Choke species). Derk Jan Berends nam deel namens de Nederlandse Vissersbond.
Vanuit de Schotse aanvoersector is een plan gelanceerd hoe Europa om zou kunnen gaan met de wurgsoorten. Het plan wordt onderschreven door vrijwel de gehele aanvoersector op de Noordzee waaronder de Nederlandse vertegenwoordigers. In het plan wordt onderscheid gemaakt tussen soorten waarvan veel (high volume) en weinig (low volume) wordt bij gevangen. Een voorbeeld voor een high volume soort is schar in de boomkorvisserij. Een voorbeeld voor een low volume soort is griet.
Voor de high volume soorten bepleit het plan twee oplossingen:
- Uit het TAC en quota regime verwijderen. Als de TAC voor schar verdwijnt dan is het probleem opgelost. Wel zal het bestand gemonitored moeten worden om na te gaan of het niet in de gevarenzone komt.
- Verruiming van de mogelijkheid om een percentage van de ondermaatse vis overboord te zetten door een andere interpretatie van de deminimis regels. Geen 5% over alle soorten die onder de Aanlandplicht vallen maar 5% over de gehele vangst zou overboord gezet kunnen worden.
Voor de low volume soorten worden bepleit het plan om deze samen te voegen tot een gecombineerde TAC en quotum. Het voordeel is dat deze soorten in het quotum als een geheel worden beschouwd waardoor er meer flexibiliteit is. Op dit moment geldt dit al voor een aantal soorten in de Noorse zone, de zogenaamde Norway others, een verzameling van bijvangst soorten.
In de NSAC is afgesproken dat er per lidstaat gekeken zal worden of dit plan een oplossing is voor het probleem van de wurgsoorten. Ook de Nederlandse platvisvloot zal hier over een standpunt moeten innemen want de Aanlandplicht staat al voor de deur.
Nog veel open eindjes
In vrijwel alle bijeenkomsten met overheden, onderzoeksinstellingen en sectorgenoten in binnen- en buitenland komt het feit naar voren dat er nog veel open eindjes zijn als het om de implementatie van de Aanlandplicht gaat. Hoe gaat de controle en handhaving plaatsvinden? Waar en op welke wijze kan de stroom aan ondermaatse vis worden verwerkt? Wie gaat daarvoor betalen? Wat te doen met wurgsoorten?
Ophogen quota
Inmiddels is wel meer bekend over het ophogen van de quota voor 2016 om te compenseren voor de Aanlandplicht. De Europese Commissie heeft afgelopen dinsdag 10 november in een persbericht haar voorstellen bekent gemaakt. In plaats van een gewenste verhogen worden veel TAC en quota die voor de Nederlandse vloot van belang zijn juist verlaagt. Hierdoor wordt het probleem van de wurgsoorten groter. Bekijk hier het persbericht.
